Jadwiga Andegaweńska
(węg. Anjou Hedvig)
Twarz miała bardzo piękną, ale piękniejsze były jej obyczaje i cnoty.
Kronika Jana Długosza
1374
-(18 VIII) Układ erenburski.
- Jadwiga zostaje przeznaczona na przyszłą małżonkę dla Wilhelma, syna Leopolda III Habsburga, księcia austriackiego.
1378
-Układ w Hainburgu.
- (15 VI) Zaślubiny z Wilhelmem Habsburgiem.
- Jadwiga wyjeżdża na dwór wiedeński.
1379
-Powrót Jadwigi na Węgry.
1380
-(12 II) Zjazd w Zwoleniu dotyczący warunków przyszłego małżeństwa Jadwigi z Wilhelmem Habsburgiem.
1382
-(11 IX) Śmierć
Ludwika Andegaweńskiego.
📖
Gdy nadszedł dzień św. Katarzyny, zebrało się mnóstwo panów i szlachty Królestwa Polskiego w Radomsku, mieście ziemi sieradzkiej. Rozprawiali tam poważnie i skutecznie o położeniu własnym i Królestwa Polskiego i połączeni jednomyślną wolą i wzajemną umową, zobowiązali się pod wiarą pomagać sobie wzajemnie, oraz ściśle dochować hołdu wierności, złożonego obydwu córkom nieboszczyka króla, byleby którakolwiek z nich razem ze swoim mężem, oboje koronowani na króla i królową Polski, w Polsce stale osobiście przemieszkiwali, rządząc królestwem roztropnie i zgodnie z przywilejami i ustawami, jakie były niegdyś pomiędzy zmarłym królem Ludwikiem a mieszkańcami Królestwa Polskiego zawarte i potwierdzone. - Kronika Janka z Czarnkowa-(25 XI) Zjazd walny ziemian w Radomsku.
- Wielkopolanie i Małopolanie postanawiają, iż dochowają wierności i zgodzą się na koronację królewską tej córki Ludwika, która wraz z mężem na stałe zamieszka w Polsce.
- Arcybiskup Bodzęta i starosta wielkopolski Domarat z Pierzchna (zwolennicy Zygmunta Luksemburskiego) nie akceptują postanowień zjazdu.
📖
Atoli ziemianie [...] wyznaczyli posłów do Wiślicy na inny zjazd, który tam się miał odbyć i odbył rzeczywiście na św. Mikołaja - a miał być złożony z krakowian, sandomierzan i posłów wszystkich ziem polskich. Na ten zjazd, odbyty w obecności margrabiego Zygmunta, oraz wyżej wspomnianych arcybiskupa i Domarata, przybyło uroczyste poselstwo od królowej węgierskiej Elżbiety, mianowicie biskupi A. i B., którzy złożyli ziemianom dziękczynienie za to, że tak niewzruszenie dochowywali przyrzeczeń wierności, danych niegdyś jej córkom, a zarazem upominali ich, aby nikomu innemu, nawet margrabiemu Zygmuntowi, hołdu wierności nie składali. Uradowani tymi słowami posłów wszyscy ziemianie odstąpili margrabiego i nie zezwolili już mu odtąd pod żadnym pozorem wejść ani do miasta, ani do zamku krakowskiego, ani do innych miast królestwa. [...] Tym sposobem margrabia razem ze swoimi niemądrymi doradcami musiał ze smutkiem odjechać z Polski do swojej świekry na Węgry. - Kronika Janka z Czarnkowa-(6 XII) Zjazd walny ziemian w Wiślicy.
- Możni nie wpuszczają Zygmunta Luksemburskiego do Krakowa (nie dopuszczając do przejęcia władzy w Polsce).
1383
📖
Gdy nadeszła sobota Biała, dnia 28 miesiąca marca, panowie Królestwa zjechali się w Sieradzu, [...]. Na tym zjeździe wielu panów Królestwa spodziewało się, że Siemowit, książę mazowiecki, będzie wspólnie na króla polskiego - jak tego sobie życzyli - obrany. I w rzeczy samej, kiedy Bodzanta, arcybiskup gnieźnieński, w kościele sieradzkim w obecności całego tłumu szlachty, donośnym głosem zapytał, czy chcą mieć królem polskim Siemowita, księcia mazowieckiego, wielu obecnych krzyknęło: "Chcemy, chcemy i prosimy, aby przez was, panie arcybiskupie, był na króla polskiego koronowany!" Aliści niespodzianie, jeden ze szlachty, Jaśko z Teczyna, kasztelan wojnicki, syn Andrzeja, niegdyś wojewody krakowskiego, nakazawszy milczenie, przemówił tymi słowami: "Bracia szlachta! Nie godzi się wam tak spieszyć z wyborem władcy, winni bowiem jesteśmy dotrzymać obietnicy wierności, którą daliśmy Jadwidze, córce króla węgierskiego, Ludwika. A zatem, jeżeli na najbliższe święto Zesłania Ducha Świętego ma ona przyjechać, a będzie chciała pozostać z nami ze swym mężem i rządzić jako pani, poczekajmy do jej przybycia, i dopiero w przeciwnym razie zaczniemy myśleć o władcy dla siebie, jak to niegdyś było pomiędzy zmarłym Ludwikiem a nami ułożone i właściwymi umowami tudzież listami potwierdzone". Tę mowę jego prawie wszyscy jednogłośnie pochwalili [...] - Kronika Janka z Czarnkowa-(16-28 III) Zjazd w Sieradzu.
- Arcybiskup Bodzęta podejmuje nieudaną (wobec sprzeciwu możnych małopolskich oraz Władysława Opolczyka) próbę osadzenia na tronie polskim Siemowita IV.
- Szlachta wystosowuje żądanie do królowej węgierskiej Elżbiety Bośniaczki w sprawie wyprawienia Jadwigi do Polski (w dniu 10 V) oraz przywrócenia do Korony ziemi ruskiej i wszystkich lenn dzierżonych przez Władysława Opolczyka.
📖
W tymże czasie, dnia 7 wzmiankowanego miesiąca i roku, w wigilię Św. Stanisława, przybył do Krakowa Bodzanta, arcypasterz gnieźnieński, mając w swoim orszaku Siemowita, księcia mazowieckiego, o czym wszakże jego Mazowszanie i wspomniany Bartosz rozgłosili. Ponieważ zaś arcybiskup, [...] przyprowadził ze sobą około pięciuset kopijników tego księcia, więc krakowianie, obsadziwszy bramy miejskie, nie pozwolili im wejść do miasta. Dwie noce gościli oni we dworze prepozyta od Św. Floriana, który to dwór wybudował z dość dużym nakładem tenże arcybiskup, gdy był tam prepozytem. Atoli niektórzy z ziemian i mieszczan wspomnianych, przekonawszy się, że książę Siemowit ukrywa się w mieszkaniu arcybiskupa, zażądali przez posłów od arcybiskupa i owych ludzi, aby niezwłocznie od miasta odstąpili, grożąc, że w przeciwnym razie wystąpią przeciw nim zbrojnie, cokolwiek by przedsiębrali. [...]
Przyczyna zaś przybycia księcia Siemowita do Krakowa i jego ukrywania się była ta, że widząc, iż niektórzy mieszkańcy królestwa, i to prawie co najmożniejsi, nie chcą odstąpić córki króla Ludwika, o ile umowy z nimi będą zachowywane, i pragną ją mieć za swoją królową, umyślił za radą kilku życzliwych mu ziemian, porwać gwałtem ową panienkę Jadwigę, córkę królewską, w chwili, kiedy ją będą wieźli do Krakowa na koronację, i natychmiast kazać koronować siebie na króla, a ją na królową Polski. - Kronika Janka z Czarnkowa-(7 V)
Siemowit IV przybywa pod Kraków w orszaku arcybiskupa Bodzęty (w nadziei zajęcia miasta, porwania Jadwigi, ożenku z nią i koronacji królewskiej).
- (10 V) Wycofanie się Siemowita, wobec wrogiej postawy Małopolan.
-(10 V) Zjazd szlachty w Sączu.
- Jadwiga (wraz z matką Elżbietą) nie przybywa do Polski z powodu powodzi (oraz zagrożenia ze strony Siemowita IV).
📖
Tegoż Roku Pańskiego 1385 [1383] w dzień Św. Jana Chrzciciela książę śląski Konrad spalił Poniec i po nieprzyjacielsku go zniszczył. - Spominki gnieźnieńskie
---
W tym samym czasie książę Konrad z niewielką ilością ludzi przybył pod Poniec, który to zamek Tomisław Wyszota, przełożony jego, oczywiście na mocy zawartej potajemnie umowy, oddał mu niezwłocznie bez żadnego oporu. Za to też Tomisław i brat jego byli przez starostę wielkopolskiego uwięzieni. - Kronika Janka z Czarnkowa-Ofensywa
Siemowita IV (wspieranego przez
Konrada II oleśnickiego) na Kujawach i w Wielkopolsce.
- Wojska mazowieckie niszczą Książ.
- (22 V-VI) Siemowit zajmuje Kujawy.
- (19 VI-VI) Nieudane oblężenie Kalisza przez wojska Siemowita i Konrada II oleśnickiego.
- (24 VI) Wojska mazowiecko-oleśnickie zdobywają i palą warownię w Poniecu.
📖
Nareszcie panowie ziem krakowskiej i sandomierskiej, widząc, że wojska książąt Siemowita mazowieckiego i Konrada śląskiego, znajdujące się w okolicy Kalisza, tudzież inni ich ludzie z rozmaitych zamków pustoszą nieustanną grabieżą Królestwo Polskie, a nikt im żadnej przeszkody nie stawia, wysłali pisma do księcia Siemowita mazowieckiego i do arcybiskupa gnieźnieńskiego Bodzanty, prosząc ich, aby po otrzymaniu listów bezpieczeństwa i zakładników, przybyli do Krakowa na drugi dzień po św. Jakubie, dla wspólnego porozumienia się co do urządzenia królestwa i przywrócenia pokoju. [...] Zjechawszy się, zawarli między sobą zawieszenie broni do następnego dnia św. Michała i potwierdzili je poręką i listami. - Kronika Janka z Czarnkowa-(26 VII) Możni małopolscy zawierają (w Krakowie) układ rozejmowy (do 29 IX) z
Siemowitem IV.
- (14 VIII) Siemowit nakazuje Bartoszowi z Odolanowa zakończenie oblężenia Kalisza, prowadzonego pomimo zawarcia układu rozejmowego.
-(10 VIII) Przybycie do Polski (do Starego Sącza) wojsk węgierskich pod wodzą Zygmunta Luksemburskiego.
- Niszczycielski najazd Małopolan i Węgrów na Mazowsze i Kujawy.
- (25 IX-6 X) Oblężenie Brześcia Kujawskiego.
- (6 X) Zawarcie układu rozejmowego z Siemowitem (do 10 IV).
-
Henryk VI Starszy i
Henryk VII Średni Rumpold podejmują wyprawę na ziemię wschowską (w Królestwie Polskim).
1384
📖
Nareszcie w środę po niedzieli "Invocavit", dnia drugiego miesiąca marca, przedniejsi panowie polscy oraz Bodzanta, arcybiskup gnieźnieński, zjechawszy się w Radomsku, jednomyślną zgodą i wolą postanowili posłać po Jadwigę, córkę śp. zmarłego króla z prośbą, aby przyjechała do Polski na królowanie, inaczej bowiem, jeżeli będzie zwlekała z przyjazdem, przystąpią do elekcji króla. - Kronika Janka z Czarnkowa-(2 III) Zjazd w Radomsku.
- Szlachta żąda przyjazdu Jadwigi do Polski.
📖
Ulegając podszeptom niektórych Polaków, królowa węgierska wyprawiła do Polski margrabiego Zygmunta, zięcia swojego, aby rządził Królestwem Polskim. Dowiedziawszy się o tym, krakowianie chcąc mu wzbronić wkroczenia, wyruszyli do Sącza i wysłali do niego posłów z prośbą, aby zaprzestał ich napastować, albowiem nie obrali go ani na władcę ani na rządcę, inaczej spotkają go z orężem w ręku. - Kronika Janka z Czarnkowa-Elżbieta Bośniaczka wysyła Zygmunta Luksemburskiego do Polski (w celu objęcia tronu).
- Możni polscy zakazują Zygmuntowi przyjazdu do Polski (grożąc wojną).
📖
W dzień Św. Stanisława, 8 maja, zebrali się w Sączu panowie krakowscy i sandomierscy [...]
[...] panowie [...] zabronili, aby ktokolwiek ważył się jechać na Węgry. [...] Niemniej szlachta uchwaliła następnie odbyć zjazd walny w Sieradzu w dzień Narodzenia Najświętszej Maryi. Później to zmieniono, gdyż wyznaczono Kraków, na co ziemianie wielkopolscy nie zgodzili się, lecz postanowili ostateczny zjazd dla obrania króla zwołać w Sieradzu, w dwa tygodnie po Narodzeniu Najświętszej Panny Maryi. - Kronika Janka z Czarnkowa-(8 V) Zjazd walny w Sączu.
- Szlachta rezygnuje z planu wysłania kolejnego poselstwa na Węgry (po Jadwigę) i ustala termin ewentualnej elekcji królewskiej (IX).
-(lato/jesień) Jadwiga przyjeżdża do Polski.
- (16 X) Koronacja Jadwigi Andegaweńskiej w katedrze wawelskiej.
- (jesień) Hołd lenny Janusza I Starszego.
-(21 X/) Panowie małopolscy odrzucają przedstawiony przez
Siemowita IV projekt jego małżeństwa z Jadwigą.
-(XI-XII) Najazd
Siemowita IV na ziemię łęczycką, Kujawy i ziemię dobrzyńską.
- Utrata Łęczycy, zamku w Raciążku, części ziemi radomskiej i dobrzyńskiej.
- (12 XII) Zawarcie (w Krakowie) układu rozejmowego, potwierdzającego wszystkie zdobycie terytorialne Siemowita.
1385
-(18 I) Poselstwo litewskie prosi o rękę Jadwigi dla wielkiego księcia
Jogaiły.
📖
Wilhelm książę Austrii, któremu był Ludwik król węgierski i polski córkę swoję młodszy Jadwigę za życia swego postanowił dać w małżenstwo, dowiedziawszy się, z licznych doniesień i krążących wieści o wszystkim co się działo w Polsce, żywo nimi dotknięty, z licznym pocztem rycerstwa i całym zasobem bogactw swoich, ozdób i dworskiego przyboru, ruszył do Polski i niespodzianie przybył do Krakowa. A lubo przyjazd jego zmieszał nie pomału i zakłopocił Dobiesława z Kurozwęk, na ówczas kasztelana i wielkorządcę krakowskiego, jako też innych panów polskich, ażeby układy z Jagiełłą, księciem litewskim rozpoczęte nie spełzły bez skutku, pożądanym jednak był królowej Jadwidze, przez którą (jak niektórzy mniemali) sprowadzony, przy pomocy Gniewosza z Dalewic podkomorzego krakowskiogo (u którego też stanął gospodą) długi czas bawił w Krakowie, gdy żaden z panów nie śmiał się w tej mierze królowej sprzeciwić. [...]
Ale gdy wbiegł na zamek, gdzie miał z królową Jadwigą wejść do łożnicy, z rozkazu i za sprawą panów polskich, którym takowe pokładziny wielce się nie podobały, nie dopuszczony do komnaty sypialnej i z zamku sromotnie wypchnięty, sprawy cielesnej z królową zaniechać musiał. - Kronika Jana Długosza-(VIII) Wilhelm Habsburg (pod opieką Gniewosza z Dalewic, podkomorzego krakowskiego) przybywa do Krakowa, z nadzieją na skonsumowanie małżeństwa z Jadwigą.
- Wygnanie Wilhelma Habsburga przez możnowładców krakowskich.
-(14 VIII) Pertraktacje polsko-litewskie, zakończone
układem w Krewie.
-(7 XI/12 XII) Nieudana wyprawa wojsk koronnych przeciwko
Siemowitowi IV (w celu odzyskania ziemi łęczyckiej i Kujaw).
-(12 XII) Jadwiga zawiera (w Krakowie) układ pokojowy z
Siemowitem IV.
- Siemowit zrzeka się roszczeń do tronu polskiego i zobowiązuje się do zwrotu wszystkich okupowanych przez siebie ziem Królestwa, w zamian za 10000 kop groszy praskich (do czasu wypłaty tej kwoty zatrzyma Brześć Kujawski wraz z okręgiem).
1386
-(11 I) Możni polscy (na zjeździe w Wołkowysku) akceptują
Jogaiłę jako męża Jadwigi i przyszłego króla Polski.
-(I-II) Zjazd szlachty w Lublinie.
- (2 II) Powołanie Jogaiły na tron polski (do czasu koronacji jako dominus et tutor Regni Poloniae - pan i opiekun Królestwa Polskiego).
-Publiczne odwołanie zaślubin Jadwigi z Wilhelmem Habsburgiem.
-(15 II) Chrzest
Jogaiły (przyjmuje imię Władysław).
-(18 II) Małżeństwo z
Władysławem Jagiełłą.
-(4 III)
Władysław Jagiełło zostaje koronowany.
-(/15 VII)
Władysław Opolczyk przejmuje zarząd nad Rusią Halicką z nadania królowych węgierskich, Elżbiety Bośniaczki i Marii Andegaweńskiej.
1387
-(I-III) Wyprawa na Ruś Halicką.
- (6 II) Władysław Opolczyk wydaje uniwersał (w Częstochowie) wzywający mieszkańców Rusi do nieuznawania władzy polskiej.
- Wcielenie Rusi Halickiej (bez Halicza) do Korony.
- (8 III) Jadwiga zatwierdza przywileje Lwowa (m.in. prawo składu).
-(VIII) Witold (z posiłkami polskimi) zdobywa Halicz.
-(26 IX) Hołd lenny hospodara mołdawskiego Piotra I Mucata we Lwowie.
1388
-(VIII) Jadwiga uczestniczy w zjeździe książąt litewskich w Krakowie.
1389
-(14-16 V) Udział z zjeździe
Władysława Jagiełły z
Władysławem Opolczykiem i
Siemowitem IV w Niepołomicach.
1392
-(VII) Wyjazd na Węgry w celu przeprowadzenia rozmów z Zygmuntem Luksemburskim.
1393
-(5 I) Hołd lenny hospodara mołdawskiego Romana I.
-(V) Fedor Lubartowicz, książę Siewierska składa w Wiślicy hołd
Władysławowi.
1395
(17 V) Śmierć siostry Marii Andegaweńskiej.
- Jadwiga zgłasza pretensje do tronu węgierskiego.
1397
-(10-15 VII) Zjazd
Władysława Jagiełły i Jadwigi z Zygmuntem Luksemburskim w Starej Wsi na Spiszu (w sprawie pokoju pomiędzy Polską i Węgrami i planu utworzenia ligi antytureckiej).
- (13 VII) Polsko-węgierski traktat pokojowy (zawarty na 16 lat).
-(11-19 VI) Zjazd z wielkim mistrzem krzyżackim, Konradem von Jungingen we Włocławku (w sprawie odzyskania przez Polskę ziemi dobrzyńskiej).
1398
-(28 V)
Siemowit IV potwierdza odbiór 10000 kop groszy praskich (zgodnie z układem krakowskim z 1385 roku) i wycofuje się z Brześcia Kujawskiego.
1399
-(17 VII) Śmierć Jadwigi Andegaweńskiej w Krakowie.
1979
-(31 V) Papież Jan Paweł II beatyfikuje Jadwigę (zatwierdzając jej publiczny kult).
- (8 VI) Uroczysta Msza Św. w Krakowie ku czci bł. Jadwigi, w trakcie I pielgrzymki Jana Pawła II do Polski.
1997
-(8 VI) Jadwiga zostaje kanonizowana przez papieża Jana Pawła II.
