Kazimierz III gniewkowski
| rodzice ⇒ drzewo genealogiczne |
|---|
| Siemomysł inowrocławski | Salomea, córka Sambora II lubiszewsko-tczewskiego |
| życie |
|---|
| 1280/1284 - 26 VIII 1347/24 IV 1353 |
| małżeństwa |
|---|
- ⚭ 1312/18 - 1332/43: nieznana z imienia
|
| potomstwo ⇒ drzewo genealogiczne |
|---|
- Elżbieta (ok.1315/23 - po 1347)
Władysław (1327/33 - 20 II 1388)
synowie i córki- Janko z Czarnkowa w swej kronice wspomina, iż po Kazimierzu zaś, chociaż miał wielu synów i córek, pozostali tylko jeden syn, książę Władysław [...], i jedna córka [Elżbieta - przyp. wł.], którą pani Elżbieta, królowa węgierska, jej ciotka, wydała za pewnego księcia Bośni
|
| panowanie |
|---|
1306-1309: Tczew (współnamiestnik Władysława Łokietka na Pomorzu Gdańskim)
1315/16-1316/17: Poznań (współnamiestnik Władysława Łokietka w Wielkopolsce) |
1287-1296: Bydgoszcz, Gniewkowo, Inowrocław, Michałowo (współrządy)
1296-1300: Bydgoszcz, Gniewkowo, Inowrocław, Michałowo, Wyszogród (współrządy)
1300-1303: Bydgoszcz, Gniewkowo, Inowrocław, Kruszwica, Michałowo, Wyszogród (współrz.)
1303-1305/6, 1311-1314/15: Bydgoszcz, Gniewkowo, Inowrocław, Kruszwica, Wyszogród (współ.)
1305/6-1311: Bydgoszcz, Inowrocław, Kruszwica, Wyszogród (współrządy)
1314/15-1332, 1343-1347/53: Gniewkowo |
1287
-(29 X/24 XII) Śmierć
Siemomysła inowrocławskiego.
- Władzę w księstwie inowrocławskim, w imieniu małoletnich synów, przejmuje księżna-wdowa Salomea.
1293/1294
-(20 VIII 1293/8 V 1294)
Leszek i
Przemysł przejmują samodzielną władzę w księstwie inowrocławskim i biorą pod opiekę Kazimierza.
1296
-Włączenie kasztelanii wyszogrodzkiej do księstwa inowrocławskiego.
1300
-(VII)
Wacław II zdobywa Wielkopolskę, Pomorze Gdańskie, część Kujaw, ziemię sieradzką i łęczycką.
- (VIII) Koronacja Wacława na króla Polski w Gnieźnie.
- Kazimierz (wraz z braćmi i stryjem Siemowitem dobrzyńskim) składa Wacławowi hołd lenny.
- Objęcie kasztelanii kruszwickiej i części kasztelanii radziejowskiej (bez Radziejowa) z nadania Wacława.
1302/1303
-
Siemowit dobrzyński zajmuje miejscowość Osiek w ziemi michałowskiej, w związku z brakiem możliwości odzyskania długu od rycerza Szymona z Osieka.
1303
📖
Leszek książę michałowski i gniewkowski, syn Siemomysła księcia kujawskiego, synowiec rodzony Władysława Łokietka, [...] ziemię michałowską, wspólne jego i braci Przemysława i Kazimierza dziedzictwo, mimo upominania się o nią i oporu rzeczonych braci, jeszcze do działu nie przypuszczonych, Konradowi Sakowi mistrzowi pruskiemu za sto osiemdziesiąt grzywien toruńskich zastawił, z warunkiem i prawem odkupu [...] - Kronika Jana Długosza-(IX)
Leszek jednostronnie podejmuje decyzję o wystąpieniu z braterskiego niedziału obejmując Bydgoszcz, Gniewkowo, Wyszogród i ziemię michałowską.
- Zastaw ziemi michałowskiej Krzyżakom przez Leszka (za kwotę 180 grzywien toruńskich), pomimo oporu Kazimierza i Przemysła.
-(13 XII) Spotkanie z
Leszkiem i
Przemysłem w Inowrocławiu.
1303-1304
-Wojna z
Siemowitem dobrzyńskim.
- (1303/1304) Oddziały inowrocławskie oraz zbuntowani możni dzielnicy dobrzyńskiej (pod przywództwem Wojsława Trojanowica) wkraczają do Dobrzynia, pojmują Siemowita i zajmują okoliczne ziemie.
- (1304) Siemowit uchodzi z niewoli, dzięki interwencji rycerza Andrzeja z Płok.
- (/15 VII 1304) Utrata grodu w Dobrzyniu (i okolicznych ziem), w związku z kontrofensywą Siemowita i jego stronników.
- (15 VII 1304/) Wojska Siemowita i jego stronników zajmują ziemię słońską i Wyszogród, a także biskupi zamek w Raciążku.
- (14 X/27 XI 1304) Książęta inowrocławscy odbijają Słońsko, Wyszogród i zamek w Raciążku z rąk Siemowita.
1304
-(14 X) Ponowienie przez
Leszka aktu zastawu ziemi michałowskiej na rzecz Zakonu Krzyżackiego (za łączną kwotę 300 grzywien toruńskich).
-
Leszek dostaje się do niewoli czeskiej.
- Przemysł obejmuje faktyczną władzę w księstwie inowrocławskim (formalnie współrządy z Kazimierzem).
1305
-Kazimierz i
Przemysł sprzymierzają się z
Władysławem Łokietkiem i przystępują do antyczeskiego powstania na Kujawach brzeskich.
- Oddziały starosty czeskiego pustoszą kasztelanię kruszwicką.
1305/1306
-Kazimierz i
Przemysł zaciągają pożyczkę (400 grzywien) pod zastaw ziemi słońskiej, Gniewkowa i Wielowsi u biskupa włocławskiego Gerwarda.
1306
-(25 I) Zawarcie (w Toruniu) układu rozejmowego z czeskim starostą, ważnego do 29 września.
-(XII)
Władysław przekazuje władzę namiestniczą na Pomorzu Gdańskim
Przemysłowi (z siedzibą w Świeciu) i Kazimierzowi (z siedzibą w Tczewie).
1306/1307
-Kazimierz i
Przemysł podejmują nieudane (spóźnione?) próby spłaty Krzyżakom sum zastawnych i odzyskania władztwa nad ziemią michałowską.
1308
-(ok.13 XI) Krzyżacy zdobywają Tczew.
- Kazimierz udaje się do brata Przemysła do Świecia.
1309
📖
[...] zamek Świecie, w dziesięć tygodni od początku oblężenia, poddał się mistrzowi i zakonowi Krzyżaków: obydwaj zaś książęta, bracia rodzeni, Przemysław i Kazimierz, [...] wyszli z zamku ze wszystkimi rzeczami swymi, nie bez żalu i łez rzewnych, do księcia Władysława Łokietka, który ich łaskawie przyjął [...] - Kronika Jana Długosza-(IV) Utrata Świecia na rzecz Krzyżaków.
-(1 V) Sprzedaż ziem na Żuławach na rzecz Krzyżaków, za kwotę 1000 grzywien.
1310-1311
-Konflikt (na tle majątkowym) z biskupem włocławskim, Gerwardem.
- (XII 1310) Kazimierz i Przemysł najeżdżają na dobra biskupie w Raciążku.
- (2 I 1311) Gerward rzuca klątwę na Kazimierza i Przemysła.
- (lato/jesień 1311) Uwięzienie Gerwarda i jego brata Stanisława, prepozyta włocławskiego.
- (22 XI 1311) Zawarcie ugody z biskupem.
- Zwolnienie Kazimierza i Przemysła z ekskomuniki.
- Gerward zwraca ziemię słońską, Gniewkowo i Wielowieś, w uznaniu za odbicie Raciążka z rąk Siemowita dobrzyńskiego w roku 1304.
1312
-(19 VII/) Powrót
Leszka z niewoli czeskiej.
1312/1318
-Małżeństwo z nieznaną kobietą.
1314/1315
📖
Przemysłowi przypadła Bydgoszcz, Leszkowi Inowrocław, Kazimierzowi Gniewkowo z kasztelanią słońską. - Kronika Janka z Czarnkowa-(12 X 1314/6 IV 1315) Podział księstwa inowrocławskiego pomiędzy braćmi.
- Kazimierz obejmuje samodzielną władzę w Gniewkowie.
1315
-(27 VI)
Władysław Łokietek zawiera antybrandenburskie przymierze z królami Danii, Szwecji, Norwegii oraz z książętami Rugii, Pomorza i Meklemburgii, a pośród swoich sojuszników wymienia książąt kujawskich (Kazimierza i
Przemysła).
1315/1316
-(1315/18 XII 1316) Objęcie (wraz z bratem
Przemysłem) władzy namiestniczej w Wielkopolsce (z siedzibą w Poznaniu) z nadania
Władysława.
- (1315-17) Udział w walkach z synami Henryka głogowskiego (wspieranymi przez margrabiego brandenburskiego) o panowanie nad Wielkopolską.
1316
-(18 XII) Udział w spotkaniu
Władysława Łokietka z
Władysławem bytomskim w Krakowie.
1318
-(18-23 VI) Kazimierz bierze udział w wiecu w Sulejowie, na którym wystosowano suplikę do Kurii Rzymskiej w sprawie koronacji
Władysława Łokietka.
1325
-(27 VI)
Władysław Łokietek zawiera przymierze z książętami Pomorza Zachodniego przeciw Brandenburgii, a pośród swoich sojuszników wymienia Kazimierza.
1332
📖
Podstąpili potem pod zamek Gniewkowo, na ów czas przez Kazimierza księcia na Gniewkowie dzierżony, a wytężywszy siły na jego zdobycie, taranami i gęsto z kusz miotanymi pociskami jęli kruszyć i wywalać mury. Książę Kazimierz widząc, że się oprzeć nie zdoła, przystąpił do ugody, na tej zasadzie, aby mu wolno było wyjść z zamku ze wszystkimi ludźmi i dobytkami, i zamek ogniem zniszczyć. Jakoż, stosownie do takowego układu, wobec nieprzyjaciela opuścił zamek, jedyny jaki pod swym zwierzchnictwem posiadał, i podpaliwszy go w perzynę obrócił. - Kronika Janka Długosza-(IV) Krzyżacy najeżdżają Kujawy.
- Kazimierz zostaje zmuszony do spalenia i opuszczenia zamku w Gniewkowie i udania się na wygnanie (prawodpodobnie na dwór Władysława Łokietka).
1332/1343
-(19 IV 1332/13 VII 1343) Śmierć żony Kazimierza.
1339
-(4 II-15 IX) Drugi proces polsko-krzyżacki przed trybunałem papieskim w Warszawie.
- (11 III) Kazimierz składa zeznania obciążające Zakon Krzyżacki przed sądem w Uniejowie.
1343
📖
Książęta Ziemowit [II] wiski, i drugi Ziemowit [III] czerski, Bolesław [III] płocki i mazowiecki, Kazimierz [III] gniewkowski i Władysław łęczycki, tudzież panowie ziem krakowskiej i wielkopolskiej, obywatele na koniec miasta Krakowa, Poznania, Sandomierza, Sącza, Kalisza, Włocławka i Brześcia, przystąpili do tego przymierza i zatwierdzili je na piśmie. - Kronika Jana Długosza-(8 VII)
Kazimierz Wielki zawiera pokój wieczysty z Krzyżakami w Kaliszu.
- Powrót Gniewkowa do władztwa Kazimierza.
- (13 VII) Kazimierz zatwierdza postanowienia układu pokojowego, które dotyczą zrzeczenia się na rzecz Zakonu Krzyżackiego Pomorza Gdańskiego, ziemi chełmińskiej i michałowskiej.
1347/1353
-(26 VIII 1347/24 IV 1353) Śmierć Kazimierza III gniewkowskiego.
heraldyka:
wybrane pieczęcie:
+S' +KAZIMIRI DEI GRACIA DUCIS CUIAVIE
ciekawostka:
Podczas najazdu krzyżackiego na Pomorze Gdańskie w roku 1309 Kazimierz władał (w imieniu Władysława Łokietka) zamkiem w Tczewie. Gdy Krzyżacy przybyli pod zamek z nadzieją jego zdobycia, książę udał się do namiotu mistrza i błagał go aby ten odstąpił. Aby zaś mistrza i obecnych komturów tym bardziej do litości mógł nakłonić, prośbę swoję do mistrza powtórzył na klęczkach i z złożonymi kornie rękami. Pomimo tego poniżającego przedstawienia, mistrz krzyżacki Karol wzgardziwszy tą pokorą i prośbą księcia, i więcej uczuwszy z niej podniety do pychy niż do litości, rzekł: "Nie przeczę, że ciebie i brata twego, księcia Przemysława, do przyjęcia rządów ziemi pomorskiej obietnicą mojej i zakonu mego pomocy i przyjaźni zachęciłem, i obydwóm jak najlepsze czyniłem nadzieje. Wolałem bowiem, żebyście wy objęli rządy tej ziemi, niżeli inny mnie niechętny a potężny jaki władca. Teraz nie cofając wcale mego przyrzeczenia, ale zmieniając je na lepsze, zwierzchnictwa nad Pomorzem więcej sobie i zakonowi memu niżeli komukolwiek innemu życzę". Mistrz krzyżacki zezwolił Kazimierzowi na bezpieczne opuszczenie Tczewa, po czym zajął zamek.
ciekawostka:
Kazimierz był jednym ze 126 świadków przesłuchanych w roku 1339 podczas drugiego procesu polsko-krzyżackiego przed trybunałem papieskim w Warszawie. Zaliczony został do grona litterati, co oznaczało, iż znał łacinę (umiał czytać i pisać).
przyczyna śmierci:
nieznana
pochówek:
| 1347/1353 | miejsce nieznane |
|---|
