Leszek II Czarny
Mieszczan krakowskich Niemców miłował i poważał, że nawet włosy na ich wzór zaczesywał, a w ubiorze nadto i we wszystkim stosował się do ich obyczaju.
Kronika Jana Długosza
1260
-Udzielenie wsparcia wojskowego Węgrom walczącym z Czechami.
- (12 VII) Udział Leszka w przegranej bitwie pod Kressenbrun.
1261
📖
[...] bracia Lestko i Ziemomysł, synowie księcia Kujaw Kazimierza, oskarżywszy swą macochę, że chciała ich otruć i odstąpiwszy od ojca zajęli Łęczycę i Sieradz wraz z wszystkimi ich przyległościami. Ludność miejscowa wzgardziwszy ich ojcem całym sercem przylgnęła do nich. - Kronika wielkopolska-(VIII) Bunt Leszka i
Siemomysła przeciwko ojcu
Kazimierzowi.
- Leszek zdobywa ziemię łęczycko-sieradzką.
1262
-(26 VIII) Wiec książęcy w Piotrkowie.
-(4 X/zima) Porozumienie pokojowe z
Kazimierzem.
- Leszek zwraca ziemię łęczycką i otrzymuje potwierdzenie swej samodzielnej władzy w ziemi sieradzkiej.
-(IX) Synod w Sieradzu.
1264
-(9 IX) Wiec w Sieradzu.
-(30 XII) Zjazd z arcybiskupem Januszem pod Glinnem, na lodzie rzeki Warty.
1265
-(1 III) Lokacja Nowej Brzeźnicy na prawie magdeburskim.
-(10 VIII) Wiec książęcy w Sieradzu.
-Adopcja Leszka Czarnego przez
Bolesława Wstydliwego.
-Małżeństwo z
Gryfiną (Agrypiną), córką Rościsława Michajłowicza, bana Sławonii i Maczwy, siostrzenicą
Kingi (żony
Bolesława Wstydliwego) i Jolenty Heleny (żony
Bolesława Pobożnego).
1266
-(III) Wyjazd Leszka i
Gryfiny na pokojowy zjazd w Budzie.
-Lokacja Radomska na prawie magdeburskim.
1267
-(14 XII) Śmierć
Kazimierza Konradowica.
- Leszek przejmuje władzę w ziemi łęczyckiej.
1268
-(4 III) Wiec książęcy w Sieradzu.
1271
📖
Bolesław zaś wówczas zaczął wojnę z wrocławskim księciem. I poszli jemu na pomoc Lew, Mścisław, a Włodzimierz sam nie szedł, lecz posłał wojsko swoje z Żelisławem. - Kronika halicko-wołyńska-(VI) Dywersyjny najazd
Bolesława Wstydliwego, Leszka i
Konrada II mazowieckiego, wspieranych przez wojska ruskie, na księstwo wrocławskie
Henryka IV (w interesie Węgier prowadzących wojnę z Czechami).
-(VI) Bunt możnych na Kujawach inowrocławskich przeciwko rządom
Siemomysła.
- Siemomysł przybywa na dwór Leszka i przekonuje go do zmiany orientacji politycznej (na proczeską).
- (VII) Wyjazd wraz z bratem Siemomysłem do Pragi.
- (14 VII) Udział w potwierdzeniu pokoju czesko-węgierskiego.
- (VIII) Bolesław Pobożny (z pomocą Mściwoja II) zdobywa Kujawy inowrocławskie.
📖
[Gryfina] zwoławszy zgromadzenie panów, rycerstwa i pań sieradzkich opowiedziała, że choć prawie sześć lat mieszka wspólnie ze swoim mężem Leszkiem Czarnym, jednakże do tego dnia pozostała panną nie tkniętą przez swego męża, zarzucając mu niemoc i oziębłość w obecności także księcia Leszka, który milczeniem potwierdzał oskarżenie. Zdjąwszy czepek, którym jako mężatka zwykła osłaniać głowę, w klasztorze braci mniejszych w Krakowie w obecności wielu ludzi zaczęła potem chodząc z odkrytą głową, zachowywać się jak panna i unikać towarzystwa księcia Leszka, zamierzając starać się o rozwiązanie tego małżeństwa. - Kronika Jana Długosza-
Gryfina odchodzi od Leszka i wyjeżdża do Krakowa.
1273
-Wiec książęcy w Białej.
-(7 VIII/XII) Objęcie Kujaw inowrocławskich (bez Bydgoszczy, Kruszwicy i Radziejowa) z nadania
Bolesława Pobożnego.
- Leszek powraca do koalicji prowęgierskiej.
📖
Bolesław książę Krakowa i Sandomierza, Bolesław książę Polski, Konrad książę Mazowsza, Leszek książę Sieradza, wkroczywszy na ziemie Władysława księcia Opola zniszczyli ją i zupełnie łupiąc i podkładając ogień aż do Opola i do Koźla, i aż po Odrę, i wielu ludzi wytracili tamże. - Rocznik Traski
---
[Bolesław Wstydliwy] ściąga siły ze wszystkich swoich dzielnic i przy osobistej pomocy książąt: kaliskiego i wielkopolskiego Bolesława Pobożnego oraz sieradzkiego Leszka Czarnego, w dzień św. Szymona i Judy najeżdża zbrojnie ziemię opolską i paląc wsie oraz miasta sieje możliwie najdalej spustoszenie. Podchodzi też pod samo miasto Opole i wszystkie jego przedmieścia niszczy i pali, powstrzymuje się jednak od szturmowania i oblegania, poprzestając jedynie na paleniu domów i pustoszeniu pól. [...] Od Opola posuwano się nieprzerwanym marszem w kierunku Koźla i Raciborza i nie wcześniej zaprzestano pustoszenia, dopóki nie splądrowano wszystkich ziem podległych księciu Władysławowi Opolczykowi. - Kronika Jana Długosza-(28 X-XI) Udział w wyprawie
Bolesława Wstydliwego przeciwko
Władysławowi opolskiemu.
- Spustoszenie okolic Opola, Koźla i Raciborza.
-(XII) Najazd na Jaćwież (w odwecie na spustoszenie ziemi lubelskiej).
1275
📖
Książę krakowski i sandomierski Bolesław Wstydliwy bolejąc nad separacją, w której już przeszło cztery lata przetrwała księżna Gryfina, żona księcia sieradzkiego Leszka Czarnego, zarzuciwszy mu oziębłość i niemoc, pragnąc zetrzeć sromotną hańbę, na jaką z tego powodu naraziła jego brata Leszka Czarnego, udał się osobiście do Sieradza i po rozmowach przeprowadzonych tak przez niego, jak i towarzyszących mu panów krakowskich, szóstego sierpnia godzi księżnę Gryfinę z księciem Leszkiem Czarnym1. Rozsądnym układem kładzie kres zastarzałym nieporozumieniom i kłótniom między nimi i wprowadza między obojgiem od nowa miłość małżeńską, której odtąd obydwoje szczerze aż do śmierci przestrzegali i dochowali. - Kronika Jana Długosza-(6 VIII)
Gryfina powraca do Leszka (dzięki mediacji
Bolesława i
Kingi).
1276
-(28 X) Ponowna lokacja Warty na prawie średzkim.
1277
-Prawdopodobny udział w zjeździe z królem czeskim Przemysłem Ottokarem II w Opawie.
1278
📖
Gdy Trojden jeszcze panował w litewskiej ziemi, posłał wojsko wielkie na Lachów i brata swojego Sirputja. Byli [też] i Jaćwięgowie wówczas [z nimi]. I wojowali wokół Lublina przez trzy dni i wzięli niezliczone mnóstwo zdobyczy i tak przyszli z czcią wielką do domów. - Kronika halicko-wołyńska-Najazd litewsko-jaćwięski na Lubelszczyznę.
- Leszek rozbija wycofujących się Litwinów pod Łukowem (?).
-(24 VIII) Zjazd w Lądzie.
- Restytucja Siemomysła w Inowrocławiu, dzięki mediacji Przemysła II.
- Siemomysł zobowiązuje się do odstąpienia od popierania rycerzy niemieckich i Zakonu Krzyżackiego.
-Udzielenie militarnego wsparcia Czechom walczącym z królem niemieckim, Rudolfem Habsburgiem.
- (26 VIII) Wojska czesko-polskie zostają rozbite w bitwie pod Suchymi Krutami.
1279
📖
Tego roku zmarł wielki książę krakowski Bolesław dobry i spokojny, łagodny i pokorny, braci kochający, niegniewliwy. Przeżył lata mnogie. I tak oto w starości dobrej odszedł do Boga. [...] Po śmierci wielkiego księcia Bolesława nie było komu panować w lackiej ziemi, bowiem nie miał on syna. I zapragnął Lew ziemi dla siebie, ale bojarzy byli silni i nie dali jemu ziemi. Było zaś u Bolesława synowców 5, Siemowitowicze 2, Konrad i Bolesław, a Kazimierzowice trzej: Leszko, Ziemomysł i Władysław. Bojarzy laccy wybrali sobie jednego z nich, Leszka, i posadzili go w Krakowie na tronie Bolesława. I zaczął panować Lestko. - Kronika halicko-wołyńska-(7 XII) Śmierć
Bolesława Wstydliwego.
- Leszek zostaje księciem krakowskim.
1280
📖
Po tym zaś Lew zapragnął dla siebie części ziemi lackiej, grodów na ukrainie. Pojechał do Nogaja potępionego i przeklętego prosząc go o pomoc przeciwko Lachom. [...] Lew rad poszedł z Tatarami i z synem swoim Jerzym, a Mścisław i Włodzimierz i syn Mścisławowy Daniel poszli pod niewolą tatarską. I tak poszli wszyscy ku Sandomierzowi i przyszedłszy do Sandomierza, poszli na drugą stronę rzeki Wisły. Tu przeszli rzekę po lodzie pod samym grodem. [...] I tak oto przeszedłszy, stali przy grodzie. Stali niedługi czas, nie bili się. Po tym [wszystkim], poszedł Lew ze swoimi pułkami, z siłą wielką, ku Koprzywnicy, z pychą wielką, chcąc iść na Kraków. [...]
Jak wcześniej pisaliśmy o Lwie, szedł był on z pułkami swoimi [i] zaczęli rozchodzić się wojować. Bóg uczynił nad nim wolę swoją, zabili bowiem Lachowie z pułków jego wielu bojarów i sług dobrych i Tatarów część zabili. I tak powrócił Lew z wielką hańbą. - Kronika halicko-wołyńska-(II) Najazd księcia halickiego, Lwa Daniłowicza (wspomaganego przez Tatarów i Jaćwięgów) na ziemię sandomierską i lubelską.
- Udana obrona oblężonego Sandomierza.
- (23 II) Wojska krakowsko-sandomierskie rozbijają najeźdźców pod Goźlicami k. Koprzywnicy.
📖
W odpłatę temu Lestko poszedł na Lwa i wziął u niego gród Przeworsk i wysiekł wszystkich, od małych do wielkich i gród spalił i poszedł z powrotem do siebie. - Kronika halicko-wołyńska
---
Leszek Czarny uznawszy, że nie wystarczy wojna obronna bez zaczepnej, po piętnastu dniach zgromadziwszy wojska i odbywszy ich przegląd, z trzydziestu tysiącami konnych i dwoma doborowej piechoty urządza pościg za Lwem. Najeżdża jego ziemie ruskie i wiele grodów opuszczonych przez Rusinów lub opatrzonych zbyt słabą załogą zajmuje, zdobywa i burzy, a spustoszywszy kraj aż po Lwów, uprowadza do Polski wielki łup zarówno w ludziach, jak i bydle, gdyż Lew uciekł w głąb Rusi i nie śmiał podjąć walki. W tym plądrowaniu - jak piszą - zginęło pięć tysięcy ludzi, a cztery uprowadzono do niewoli. - Kronika Jana Długosza-(ok. 7-8 III) Leszek organizuje odwetową wyprawę na Ruś.
- Zdobycie i spalenie Przeworska.
-(6 VII) Wiec książęcy w Sączu.
-(31 X) Zjazd w Czechowie.
- Nieudane negocjacje z Kingą (wdową po Bolesławie) w sprawie przejęcia od niej dóbr sądeckich, bieckich i korczyńskich.
1282
📖
I wspomniał Włodzimierz, że wcześniej Lestko posłał lublinian [i] wziął był u niego wieś na ukrainie o nazwie Woin i przypominał mu Włodzimierz o tym wielce, aby mu zwrócił czeladź. On zaś nie zwrócił jemu czeladzi jego. - Kronika halicko-wołyńska-Leszek organizuje dywersyjną wyprawę rycerstwa lubelskiego na pogranicze księstwa halickiego, w interesie
Bolesława II płockiego, zaatakowanego przez Rusinów i brata
Konrada II.
- Zdobycie miejscowości Woin.
-(zima/wiosna) Odparcie najazdu Jaćwięgów na ziemię lubelską.
- Leszek odnosi zwycięstwo nad Narwią.
-(12 V) Wiec książęcy w Krakowie.
📖
Niedługo potem ośmiuset mężów z Litwy w tej części ziemi polskiej, która nazywa się Kersaw, zniszczyło dziesięć wiosek, zabiło wielu chrześcijan, po czym wycofało się z wielkim łupem. W tym czasie, kiedy to się działo, mąż oddany Bogu, książę krakowski Leszek, zebrał wiele tysięcy mężów, wszedł na pewne wzgórze i rzekł: "Kto nie jest tchórzem, niech przyjdzie do mnie, abyśmy dzisiaj pomścili krzywdę Pana Ukrzyżowanego". I, aby rzec krótko, wyruszył do walki i obdarzony łaską samego Boga, który nigdy nie opuszcza pokładającego w nim nadzieję, śmiało rzucił się na wrogów. I najpierw uwolnił jeńców chrześciajńskich, a następnie wrogom zadał dotkliwą klęskę, tak iż z ośmiuset mężów ucieczką uratowało się ledwie dziesięciu. - Kronika ziemi pruskiej Piotra z Dusburga-(4 X) Litwini wkraczają na ziemię sandomierską.
- Leszek rozbija najeźdźców nieopodal wsi Rowiny (Równe).
1282-1283
-Konflikt z biskupem krakowskim Pawłem z Przemankowa (w sprawie ograniczenia władzy księżnej
Kingi).
- (II/III 1283) Wiec w Łagowie.
- Pojmanie i uwięzienie Pawła z Przemankowa (w Sieradzu).
- (10 IV 1283) Papież Marcin IV nakazuje biskupowi wrocławskiemu i poznańskiemu obłożenie Leszka klątwą, a jego państwa interdyktem.
- Zajęcie ziemi bieckiej i korczyńskiej.
- (IV 1283) Uwolnienie biskupa Pawła z Przemankowa.
1283
-(10 VIII) Wiec książęcy w Krakowie.
-Lokacja Wielunia na prawie magdeburskim.
-(jesień/zima) Zjazd w Grodzinie.
1284
-(22 I) Wiec książęcy w Osieku.
-(19 II) Zjazd w Sieradzu z
Przemysłem II.
-(/6 IX) Leszek i
Siemomysł wyprawiają się przeciwko Zakonowi Krzyżackiemu (w związku z dysponowaniem przez Krzyżaków terenami Wielkiej Żuławy i Mierzei Wiślanej, będącymi spadkiem
Sambora II dla
Siemomysła i jego żony Salomei).
- Zawarcie układu rozejmowego z Krzyżakami (ważnego do 8 XI).
-Arcybiskup Jakub Świnka proklamuje krucjatę przeciwko Mongołom.
-(8 XII) Wiec książęcy w Krakowie.
- Leszek obiecuje wypłacić biskupowi Pawłowi z Przemankowa odszkodowanie w wysokości 6000 grzywien w ciągu najbliższych 6 lat.
- Paweł z Przemankowa (wraz z biskupem płockim Tomaszem) zdejmuje ekskomunikę z Leszka.
1285
-(29 I/18 II) Najazd
Henryka Prawego na ziemię krakowską.
📖
[Włodzimierz] posłał nań Litwę i wojowali koło Lublina i pojmali czeladzi mnóstwo i nałupiwszy się, tak oto szli z powrotem z czcią. - Kronika halicko-wołyńska-(III/IV) Najazd litewski na Lubelszczyznę, sprowokowany przez Włodzimierza Wasylkowicza, księcia halickiego.
-(6-14 IV) Wiec książęcy w Krakowie.
-Zawarcie sojuszu z Władysławem IV, królem Węgier.
-(IV) Wybucha bunt przeciwko Leszkowi.
- Buntownicy (pod przywództwem Janusza i Ottona Starżów) wydają Sandomierz w ręce Konrada II czerskiego.
- Udana obrona zamku krakowskiego przez oddziały mieszczan (dowodzone formalnie przez Gryfinę).
- Leszek uzyskuje wsparcie węgierskie.
- (3 V) Pokonanie buntowników w bitwie pod Bogucicami nad Rabą.
1285-1287
-Uchwały synodów w Łęczycy w obronie polskości i języka polskiego.
-(VIII 1285-zima 1287) Obwarowanie Krakowa murami.
1286
-(26 II) Wiec książęcy w Krakowie.
-(27 III) Zjazd w Sieradzu.
-(VII) Lokacja Sandomierza na prawie magdeburskim.
-(30 XI) Wiec w Krakowie.
- Biskup Paweł z Przemankowa daruje Leszkowi zapłatę 3000 grzywien odszkodowania w zamian za potwierdzenie przywilejów Kościoła krakowskiego.
- Ostateczne zakończenie sporu z Pawłem z Przemankowa.
-(25 XII/) Ponowna lokacja Nowej Brzeźnicy na prawie magdeburskim.
1286-1287
-(27 XII-1 I) Wiec w Sieradzu.
1287
-(29 I) Wiec książęcy w Krakowie.
-(wiosna) Zjazd z
Henrykiem IV w Opolu.
-(14 X) Wiec książęcy w Krakowie.
1287-1288
📖
Gdy szedł Telebuga w Lachy, z nim szli wszyscy książęta pod niewolą tatarską: Lew książę z synem swoim Jerzym ze swoim wojskiem, a Mścisław ze swoim wojskiem, a Włodzimierz ze swoim wojskiem. [...] A Wisłę przeszli po lodzie wyżej Sandomierza i przystąpili do grodu ze wszystkich stron, ale nie zdołali jemu niczego [zrobić]. I zaczęli wojować ziemię lacką i stali w niej do 10 dni. Telebuga zaś chciał iść na Kraków i nie doszedł do niego, zawrócił w Torżku, wieść bowiem przyszła u niemu, że Nogaj uprzedził go w pochodzie pod Kraków. [...]
Nogaj przeklęty nie szedł z Telebugą w Lachy jedną drogą, bowiem między nimi nieprzyjaźń była wielka, lecz szedł swoją drogą, na Przemyśl i przyszedł on do Krakowa grodu i nie zdołał jemu niczego [uczynić], jak i Telebuga w Sandomierzu [...] - Kronika halicko-wołyńska
---
1288. Tatarzy niszczą Kraków. - Rocznik krakowski-(XII 1287-I 1288) Najazd Tatarów (i wspierających ich książąt ruskich) na Małopolskę.
- (XII 1287) Udana obrona Krakowa i Sandomierza.
- Leszek udaje się na Węgry.
- Uzyskanie pomocy militarnej (w postaci oddziałów Jerzego z Sóvaru).
- (I 1288) Zwycięstwo w potyczce nieopodal Sącza.
- (I/II 1288) Tatarzy opuszczają Małopolskę.
1288
-(3 IV) Wiec książęcy w Krakowie.
-(VI) Leszek wysyła rycerstwo sieradzkie pod dowództwem wojewody Macieja na Mazowsze czerskie, w celu pustoszenia dziedzin
Konrada II.
- (25 VI) Konrad zwycięża w bitwie pograniczu sieradzko-mazowieckim.
- Śmierć wojewody sieradzkiego Macieja.
-(16 VII) Zjazd z
Przemysłem II w Krakowie.
-
Przywilej dla opactwa benedyktynów w Tyńcu.
📖
Tego zaś roku zmarł wielki książę Lestko Kazimierzowic krakowski. Biskup zaś i ihumeni i popi i diakoni przygotowali ciało jego do pogrzebu i odśpiewawszy zwyczajowe pieśni i tak oto położyli ciało jego w Krakowie grodzie w cerkwi świętej Trójcy i płakali po nim wszyscy ludzie, bojarzy i prości płaczem wielkim. - Kronika halicko-wołyńska
---
1288. Leszek, książę Krakowa, Sandomierza i Sieradza zmarł bezdzietnie.- Rocznik Traski-(30 IX) Śmierć Leszka II Czarnego w Krakowie.
