władcy dzielnicowiSobiesławiceMściwoj II pomorski

Mściwoj (Mściwój, Mestwin) II pomorski

Mściwoja zaś, jako że żył niezgodnie z prawem i oblubienicę Chrystusa, zakonnicę imieniem Sułka z klasztoru słupskiego wziął sobie niegodziwie za żonę, Bóg pozbawił prawego następcy z jego rodu, jak gdyby człeka niegodnego, chociaż w innych [rzeczach] był wystarczająco godny.
Kronika oliwska
rodzice ⇒ drzewo genealogiczne
Świętopełk gdańskiEufrozyna, prawdopodobnie córka Odona Mieszkowica
  • pochodzenie niepewne; przez niektórych badaczy (Labuda) identyfikowana jako córka Odona, przez innych (Mika) jako córka Świętopełka Przemyślidy, księcia morawskiego; możliwe również pochodzenie z rodu Raciborowiców sławieńskich
życie
1224 (Gdańsk?) – 25 XII 1294 (Gdańsk)
małżeństwa (konkubinaty)
  1. przed 1252 - ok.1275: Judyta, córka Dytryka I, hrabiego Brenny i Wettinu, wnuczka Konrada I mazowieckiego
  2. 1275 - 1288: Eufrozyna, córka Kazimierza I opolskiego, wdowa po Kazimierzu I Konradowicu
  3. 1280 - 1284: Gertruda, córka Sambora II lubiszewsko-tczewskiego
  4. 1284 - 1288, 1288 - po 1292: Sulisława, pochodząca ze wschodniopomorskiego rodu możnowładczego
potomstwo ⇒ drzewo genealogiczne
  1. dzieci
    Katarzyna (ok.1257 - po 1312)
    Eufemia (ok.1260 - 1317)
panowanie
przed 1252-przed 1264: Raciąż, Szczytno
przed 1264-1269: Raciąż, Szczytno, Świecie
1269-1271: Gdańsk, Lubiszewo, Raciąż, Szczytno, Świecie, Tczew
1271, 1272-1274: Gdańsk, Lubiszewo, Raciąż, Szczytno, Świecie, Tczew, Wyszogród
1271-1272: Lubiszewo, Raciąż, Szczytno, Świecie, Tczew, Wyszogród
1274-1283: Gdańsk, Lubiszewo, Raciąż, Słupsk, Szczytno, Świecie, Tczew, Wyszogród
1283-1288: Darłowo, Gdańsk, Lubiszewo, Raciąż, Sławno, Słupsk, Szczytno, Świecie, Tczew, Wyszogród
1288-1294: Darłowo, Gdańsk, Lubiszewo, Raciąż, Sławno, Słupsk, Szczytno, Świecie, Tczew

1231

-(17 VI) Papież Grzegorz IX wydaje bullę protekcyjną obejmującą Świętopełka i Mściwoja.

1236

-(15 V) Świętopełk ogłasza młodszym braciom, iż na swojego następcę wyznaczył Mściwoja (wbrew dotychczasowej praktyce dziedziczenia ziem przez seniora rodu).

1243

📖
Kiedy się to stało, za pośrednictwem wspomnianego pana legata zostały zawarte rozejmy między wspomnianym księciem [Świętopełkiem] a braćmi z Prus w ten sposób, że tenże książę dał braciom swojego syna Mściwoja jako zakładnika, po to, aby na przyszłość pozostała między nimi trwała zgoda. - Kronika oliwska
-(II) Świętopełk zawiera układ rozejmowy z Zakonem Krzyżackim.
📖
Książę Pomorza Świętopełk ucieszony zwycięstwem odniesionym przez barbarzyńców nad Krzyżakami nie mniej niż własnym, posyła gońców i pisze list do wójta Remki i niektórych mieszczan chełmińskich, przyrzekając nagrodę i prosząc, aby wtargnęli na zamek chełmiński, do którego mieli swobodny dostęp i uwolnili i zwrócili mu jego syna Mszczuja i innych zakładników. Kiedy wójt Remka i pozostali mieszczanie chełmińscy przyrzekli, że to uczynią, jeden spośród służby krzyżackiej imieniem Jan, raniony w bitwie, przeczuwając zdradę, donosi o tym Krzyżakowi sprawującemu władzę nad zamkiem chełmińskim. Otrzymawszy to ostrzeżenie, starosta zamkowy nie dopuszcza wójta Remki i mieszczan chcących wejść do zamku, a nocą przenosi do zamku Sartawicy syna Świętopełka Mszczuja i innych zakładników zakutych w kajdany, grożąc śmiercią wszystkim, gdyby odważyli się szepnąć. - Kronika Jana Długosza
-(18 VI) Świętopełk wysyła emisariuszy do władz miejskich Chełmna z żądaniem wydania Mściwoja.
📖
Ale kiedy Świętopełk domagał się zwrotu i zamku Sartawicy, i syna, Krzyżacy posyłają syna Świętopełka do Austrii w towarzystwie 50 zbrojnych, których im przysłał jako pomoc książę Austrii Fryderyk. - Kronika Jana Długosza
-Mściwoj zostaje ponownie potajemnie przeniesiony do Chełmna, następnie do Radzynia i ostatecznie przewieziony do Austrii, gdzie osadzony zostaje w zamku Starhemberg albo w Wiener Neustadt.

1248

-(21 XI) Krzyżacy uwalniają Mściwoja.

przed 1252

-(/IV 1252) Małżeństwo z Judytą, córką Dytryka I, hrabiego Brenny i Wettinu, wnuczką Konrada I mazowieckiego.

1255

📖
[Mściwoj] zajął skutkiem zdrady pewnego kusznika gród Nakło należący do księcia Przemysła. [...] Przemysł zaś zebrawszy wojsko swoje i swego brata Bolesława [Pobożnego], wespół z Kazimierzem, księciem Kujaw, zewsząd obwałował wspomniany gród. Bolesław Wstydliwy, książę Krakowa, przysłał mu na pomoc tysiąc, a Siemowit Konradowic, książę Mazowsza, ośmiuset zbrojnych. Przemysł zaś i Kazimierz widząc, że gród jest silny i nie można łatwo go zdobyć, zbudowali innych gród naprzeciw dawnego grodu w kierunku zachodnim. - Kronika wielkopolska
-(29 IX) Mściwoj zdobywa Nakło.

1256

📖
[...] książę Przemysł z wojskami swoimi i brata swego Bolesława oraz książę Kujaw Kazimierz zeszli się koło grodu Nakła i po naradzie ruszyli na zdobycie grodu Raciąża. [...] Gdy wspomniani książęta przyszli pod ten gród, podłożyli ze wszystkich stron ogień i zaczęli oblegać go. Grodzianie nie mogli stawić im oporu wobec wysoko buchających płomieni, a chcieli uniknąć śmierci od ognia, [więc] ci, którzy zdołali wyjść, wkroczyli na placówki nieprzyjaciół i dobrowolnie oddali się z niewolę. Wielu jednak nie mogło wyjść i ci, zagarnieci ogniem, okrutnie spłonęli wraz z grodem i znajdującym się tam dobytkiem. - Kronika wielkopolska
-(I/III) Wyprawa książąt wielkopolskich (Przemysła i Bolesława) i Kazimierza Konradowica przeciwko Świętopełkowi i Mściwojowi.
📖
Grodzianie [...] po męsku stawiali im opór i zabiwszy dwudziestu Pomorzan, zraniwszy sześćdziesięciu, [pozostałych] zmusili do zaprzestania napadów na gród i do ustąpienia. - Kronika wielkopolska
-(III/IV) Wojska pomorskie podejmują (nieudane) próby zdobycia twierdzy Przemysła pod Nakłem.

przed 1264

-(/20 IX 1264) Objęcie ziemi świeckiej (ze Świeciem n. Wisłą) z nadania ojca Świętopełka.

1264

📖
Zatem chcemy, aby było wiadomo [...], że my z naszej autentycznej łaskawości darujemy i nadajemy umiłowanemu krewnemu, panu Barnimowi, znakomitemu księciu Słowian i jego dziedzicom, całą naszą ziemię świecką ze wszystkimi granicami, prawami i innymi przynależnościami, aby posiadł ją ze wszystkim i pod każdym [względem] zgodnie z tym prawem, którym myją trzymaliśmy i posiadaliśmy, zostawiwszy jedynie nam posiadanie tejże ziemi, jak długo będziemy żyć. Darujemy również jemu i jego dziedzicom ziemie, grody, miasta, wsie i wszystkie posiadłości, które mogą nam przypaść albo zostać przekazane przez naszego ojca [Świętopełka] i przez brata [Warcisława II] [...] po naszej śmierci - fragment dokumentu Mściwoja II z roku 1264
-Konflikt z ojcem Świętopełkiem (?).

1266

📖
On to [Świętopełk] pozostawił po sobie dwóch synów, starszego Mściwoja i młodszego Warcisława, którego Pomorzanie woleli mieć jako pana. - Kronika oliwska
-(11 I) Śmierć ojca Świętopełka gdańskiego.

ok. 1266/1267

-Stryj Racibor białogardzki, wstępuje do Zakonu Krzyżackiego i zapisuje Krzyżakom swoje władztwo.

1267

-(VII/VIII) Zjazd (w Świeciu n. Wisłą) z Warcisławem i Krzyżakami.

1268

-(3 I) Zjazd z królem czeskim Przemysłem Ottokarem II i Krzyżakami w Starogrodzie k. Chełmna.

1269

-(III/IV) Zjazd w Choszcznie z margrabiami brandenburskimi (Janem II, Ottonem IV i Konradem I), Barnimem I szczecińskim i biskupem kamieńskim Hermanem von Gleichen.
📖
Z ich [Pomorzan - przyp. wł.] pomocą Warcisław schwytał brata i uwięzionego trzymał go w Redzku. Później jednak potężniejsi rycerze uwolnili Mściwoja, zjednali go sobie i zawarli przymierze, a Warcisława zmusili prześladowaniej do ucieczki z ziemi pomorskiej. - Kronika oliwska
-(lato) Spisek możnych księstwa świeckiego (działających prawdopodobnie bez udziału i wiedzy Warcisława) przeciwko Mściwojowi.
📖
[...] Mściwoj odzyskał od brata swego czcigodnego Warcisława twierdzę pewną, wprost niezdobytą w opinii wszystkich ludzi, zwaną Gdańsk, oraz miasto ufundowane i założone tam, a obwarowane głębokimi fosami. - Rocznik kapituły poznańskiej
-Wyprawa przeciwko Warcisławowi.
📖
[Sambor] na skutek prześladowań przez swojego bratanka, Pana Mściwoja, którego Bóg uczynił jego przeciwnikiem, uciekł z kraju i na pewien czas przyjęli go w Toruniu Krzyżacy. - Kronika oliwska
-Zajęcie księstwa lubiszewsko-tczewskiego stryja Sambora II.

1270

📖
Gdy o tym dowiedział się mistrz i bracia, zebrali wielkie wojsko i w dniu świętego Piotra i Pawła wtargnęli do ziemi pomorskiej w pobliżu zamku Nowe, a później następnej jesieni w pobliżu miasta i zamku Tczewa i spustoszyli ogniem okolice przylegające do obydwu zamków porywając wielu ludzi i bydło. - Kronika ziemi pruskiej Piotra z Dusburga
-Krzyżacy podejmują wyprawy interwencyjne do ziemi świeckiej (29 VI) i do ziemi tczewskiej (jesień), z zamiarem przywrócenia władzy Samborowi.

1271

-(wiosna) Mściwoj oferuje margrabiom brandenburskim złożenie hołdu lennego z ziemi gdańskiej, w zamian za pomoc militarną.
📖
Wspomniany więc książę Warcisław, pragnąc ze swymi Pomorzanami, którzy przy nim stali, podjąć próbę zdobycia i odzyskania Gdańska, bądź innych twierdz na swej ziemi, przybył do Wyszogrodu, gdzie zachorował i zmarł, i leży pochowany w Inowrocławiu u braci mniejszych. - Rocznik kapituły poznańskiej
-(9 V) Śmierć brata Warcisława.
📖
1271. [...] Książę Sambor pojmany przez Bolesława, który [następnie] zdobył Gdańsk. - Rocznik Traski
-(/8 VIII) Bolesław Pobożny (z pomocą Mściwoja) zdobywa Kujawy inowrocławskie.
📖
[Mściwoj] ową twierdzę Gdańsk i miasto wydał margrabiemu panu Konradowi, synowi niegdyś Jana, margrabiego brandenburskiego, w zamian za pomoc, by jego brat Warcisław nie dominował na ziemi pomorskiej. - Rocznik kapituły poznańskiej
-(VI/VII) Przybycie do Gdańska oddziałów brandenburskich, dowodzonych przez margrabiego Konrada I.
📖
Widząc, że pozbył się brata swego pana Warcisława, książę Mściwoj spodziewał się, że sam będzie już bezpiecznie panował na Pomorzu, zapragnął wkroczyć do zamku swego i miasta Gdańsk, lecz nie pozwolili mu Niemcy, którzy strzegli tego zamku i miasta imieniem margrabiego Konrada. Poznawszy tak wielką niegodziwość i perfidię Niemców, którzy nie pozwalali mu panować i władać na własnej dziedzicznej ziemi przodków, wspomniany książę Mściwoj zwołał siły całej swej ziemi i starannie otoczył strażą wspomniany zamek i miasto, by nie przedostało się tam więcej Niemców dla pilnowania i obrony wspomnianych umocnień. Lecz Pomorzanie nie potrafili zająć zamku, dali więc swemu księciu Mściwojowi radę, by połączył się z Bolesławem, panem księciem wielkopolskim, bratem swym ciotecznym, który wówczas panował potężny wojskiem i mądrością. - Rocznik kapituły poznańskiej
-Nieudana próba odbicia Gdańska z rąk Brandenburczyków i zbuntowanych mieszczan.

1272

📖
[Bolesław] zebrał małe wojsko, nie takie liczne, jakie zwykł był wyprowadzać przeciw innym ziemiom, ponieważ wiedział, że z wojskiem przez siebie zebranym bezpiecznie mógł wkroczyć na ziemię pomorską; wkroczył na nią pospiesznie [...], nie zabrawszy żadnych przyrządów oprócz tarcz i faszyn oraz jakichś małych i niepokaźnych narzędzi, zdatnych do obrony przeciw Niemcom, którzy byli w Gdańsku. [...]
Podłożywszy silny ogień zajął ich wbrew mniemaniu wszystkich ludzi, zdobył gród i zabił prawie wszystkich Niemców, ilu tylko ich tam było, z wyjątkiem kilku, którzy zbiegli do jakiejś wieży i uratowali swe życie, dostali się jednak do niewoli, gdzie przetrzymywał ich książę Mściwoj. - Kronika wielkopolska
-(I) Mściwoj uzyskuje wsparcie militarne od Bolesława Pobożnego.

1273

-(3 IX) Niezrealizowany projekt wspólnego z Brandenburczykami ataku na ziemię sławieńską i słupską (pozostające we władaniu Wisława II, księcia rugijskiego), a następnie hołdu lennego Mściwoja ze zdobytych ziem na rzecz margrabiów brandenburskich.
-(8 IX) Zjazd z biskupem włocławskim Wolimirem w Świeciu n. Wisłą.

1274

-(/18 III) Zbrojne odebranie Słupska Wisławowi II, księciu rugijskiemu.

ok. 1275

-Śmierć Judyty.

1275

-Mściwoj odrzuca propozycję krzyżacką przywrócenia Samborowi władzy w księstwie tczewskim.
-(20 IX/) Małżeństwo z Eufrozyną, córką Kazimierza I opolskiego, wdową po Kazimierzu I Konradowicu.

1278

📖
Kiedy wreszcie zgromadziły się wszystkie wojska z Wielkopolski i Pomorza, książę kaliski Bolesław zostawiwszy na wszelki wypadek w [obydwu] księstwach księcia poznańskiego Przemysła, z samym tylko księciem Pomorza Mszczujem najechał ziemie, które margrabiowie brandenburscy posiadają z tej strony Odry i zaczął je pustoszyć ogniem i grabieżami. Kiedy zaś dotarł aż do Soldina [Myśliborza], zabiegł mu drogę Otto Długi, syn Ottona III z Sasami i innymi wojskami posiłkowymi. W stoczonej tam bitwie [Otto], ponieważ był o wiele słabszy, łatwo pokonany przez Bolesława i jego wojsko, schronił się do zamków i warowni i nie usiłował więcej próbować powodzenia w wojnie. Książę zaś Bolesław osiągnąwszy zwycięstwo oraz bogate łupy i jeńców, po spustoszeniu całej ziemi z tej strony Odry i wzięciu wystarczającego odwetu za swoje krzywdy, wrócił do swych ziem podzieliwszy łupy do równej części z księciem Mszczujem i Pomorzanami. - Kronika Jana Długosza
-(lato) Łupieżcza wyprawa Bolesława Pobożnego i Mściwoja przeciw Brandenburgii.-(24 VIII) Udział (?) w zjeździe w Lądzie z Przemysłem II, Leszkiem Czarnym i Siemomysłem inowrocławskim.

1280

-(16 X) Zjazd pokojowy z Siemomysłem inowrocławskim w Rzepce nad rzeką Brdą.

1281

-(VIII) Spotkanie z Przemysłem II w Lubiniu.

1282

-Salomea (córka Sambora) odstępuje od układu w Rzepce, w związku z wyjściem na jaw romansu Mściwoja z jej młodszą siostrą, Gertrudą.
📖
Mściwoja zaś [...] Bóg pozbawił prawego następcy z jego rodu, jak gdyby człeka niegodnego, chociaż w innych [rzeczach] był wystarczająco godny. Z tego powodu za swego życia wyznaczył swoim następcą pana Przemysła, księcia Polski [...] - Kronika oliwska
-(15 II) Umowa w Kępnie z Przemysłem II.-(18 V) Mściwoj zawiera w Miliczu (za pośrednictwem legata papieskiego, Filipa z Fermo) ugodę z Zakonem Krzyżackim.

1283

-(III) Zjazd z Krzyżakami w Gdańsku.-(16 IV/6 VII) Zbrojne odbicie ziemi sławieńskiej z rąk brandenburskich.
-(26-28 VII) Zjazd w Świeciu.

1284

-(/13 IX) Wiec wielkopolsko-pomorski w Nakle.-(15-16 IX) Zjazd z Krzyżakami w Wyszogrodzie.

1285

-Bunt Dziwana Wajsylewicza (syna Wajsyla, wojewody gdańskiego) przeciwko władzy Mściwoja.

1286

-(4 I) Mściwoj nadaje pełny immunitet sądowniczy biskupstwu włocławskiemu.

1287

-(22 IV) Zawarcie (w Malechowie) układu o przymierzu i wzajemnej pomocy z biskupem kamieńskim, Hermanem von Gleichen.-(23 XI) Zjazd z Przemysłem II i Bogusławem IV szczecińskim w Słupsku.

1288

-(/13 V) Mściwoj uzyskuje zgodę Kościoła polskiego na rozwiązanie małżeństwa z Eufrozyną.
-(13 V) Zjazd w Wyszogrodzie z Przemysłem II.
📖
Mściwoja zaś, jako że żył niezgodnie z prawem i oblubienicę Chrystusa, zakonnicę imieniem Sułka z klasztoru słupskiego wziął sobie niegodziwie za żonę, Bóg pozbawił prawego następcy z jego rodu, jak gdyby człeka niegodnego, chociaż w innych [rzeczach] był wystarczająco godny. - Kronika oliwska
-(25 VIII) Małżeństwo z Sulisławą, pochodzącą ze wschodniopomorskiego rodu możnowładczego, nowicjuszką z klasztoru norbertanek w Słupsku.

1289

-Wisław II, książę rugijski - za pośrednictwem Przybysława II meklemburskiego (zięcia Mściwoja) - podejmuje (nieudaną) próbę odkupienia ziemi sławieńskiej od Mściwoja.

1290

-(X) Zjazd międzydzielnicowy w Gnieźnie (połączony w synodem polskiej prowincji kościelnej).

1291

📖
Z tego powodu za swego życia wyznaczył swoim następcą pana Przemysła, księcia Polski, któremu rycerze pomorscy [jeszcze] za życia Mściwoja złożyli hołd. - Kronika oliwska
-(1/20 VIII) Zjazd z Przemysłem II i Bogusławem IV szczecińskim w Nakle.

po 1292

-Śmierć Sulisławy.

1294

-(IV) Spotkanie z Przemysłem II w Gnieźnie, przy okazji uroczystości ku czci Św. Wojciecha.
-(14-15 VI) Zjazd z Przemysłem II w Słupsku.
-(2/3 X) Przybycie Przemysła II na Pomorze Gdańskie, na wieść o poważnej chorobie Mściwoja.
📖
Ostatecznie po śmierci Mściwoja, w roku Pańskim 1295 [1294 - przyp. wł.], 25 grudnia, i po pochowaniu go w Oliwie, wspomniany książę Przemysł przybywając do Gdańska i obejmując księstwo całego Pomorza, zabezpieczył miasto Gdańsk drewnianym obwarowaniem. - Kronika oliwska
-(25 XII) Śmierć Mściwoja II pomorskiego w Gdańsku.
źródła:literatura:ilustracje:
POCZET.COM (treść i kod strony) jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska.
Serwis wpisany został do rejestru dzienników i czasopism prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Katowicach pod poz. Pr 2428.
partnerzy: ApisVideoŻegluga śródlądowaWydawnictwo Avalon
do góry