Ludwik I brzeski (Sprawiedliwy, Roztropny, Prawy)
[...] miłuje pokój, okazuje miłosierdzie biednym, nie pozwalając, by ziemia ta [brzeska] była zastawiana ponad to, co jest zwyczajem. Z tego względu i poddani go miłują, a należy ufać, że dzięki ich modlitwom z pomocą Bożą dalej dobrze będzie mu się powodziło.
Kronika książąt polskich Piotra z Byczyny
| rodzice ⇒ drzewo genealogiczne |
|---|
| Bolesław III Rozrzutny | Małgorzata, córka Wacława II czeskiego |
| życie |
|---|
| 1313/1321 - 6/23 XII 1398 |
| małżeństwa |
|---|
- ⚭ 1341/45 - 1362: Agnieszka, córka Henryka IV Wiernego, wdowa po Leszku raciborskim
|
| potomstwo ⇒ drzewo genealogiczne |
|---|
- Małgorzata (1342/43 - 26 II 1386)
Henryk (1343/45 - 11 VII 1399)
Katarzyna (1344/46 - 10 IV 1404/4 X 1405)
Jadwiga 1344/51 - 30 I po 1386)
Wacław (1344/46 - 1358/60)
dziecko (przed 9 VII 1351 - ?)
|
| panowanie |
|---|
1342-1345: Chojnów, Legnica, Lubin, Złotoryja (współrządy)
1345-1346: Legnica
1348/49-1358: Lubin
1358-1359: 1/2 Brzegu, Lubin, 1/2 Oławy
1359-1368: 1/2 Brzegu, Chojnów, Lubin, 1/2 Oławy
1368-1373, 1396-1398: Brzeg, Chojnów, Lubin, Oława
1373-1392, 1395-1396: Brzeg, Chojnów, Kluczbork, Lubin, Oława
1392-1395: Brzeg, Chojnów, Kluczbork, Lubin, Niemcza, Oława
1364-1373: Legnica (regencja) |
1329
-(9 V)
Bolesław (wraz z synami) składa (we Wrocławiu) hołd lenny
Janowi Luksemburskiemu.
1342
-
Bolesław Rozrzutny przekazuje władzę w ziemi legnickiej synom.
- Początek współrządów Ludwika i Wacława.
-(10 X)
Wacław i Ludwik składają hołd lenny Karolowi IV Luksemburskiemu.
1341/1345
-(18 XI 1341/1345) Małżeństwo z Agnieszką, córką
Henryka IV Wiernego, wdową po Leszku raciborskim.
1345
-Ludwik i
Wacław nadają górnicze prawo miejskie Mikołajowicom.
-Zaburzenia antyżydowskie w Legnicy.
📖
I rozłączyli się bracia, a z tego powodu miasto Legnica wraz ze swoim okręgiem przypadła w udziale Ludwikowi, a Złota Góra, Lubin i Chojnów przypadły Wacławowi. - Kronika książąt polskich Piotra z Byczyny-(VIII) Podział ziemi legnickiej pomiędzy braćmi.
- Ludwik obejmuje południowo-wschodnią część księstwa (z Legnicą).
-(9 VIII)
Jan Luksemburski zatwierdza (we Wrocławiu) podział księstwa legnickiego.
1346
📖
I w końcu te rozmowy doprowadziły do tego, że książę Ludwik ustąpił bratu ziemię legnicką pod tym warunkiem - a do tego skłonili księcia Ludwika jego doradcy przekupieni pieniędzmi - a mianowicie, że po śmierci księcia Wacława, brata jego, cała ziemia, to jest obie jej części, powinny przypaść Ludwikowi i jego spadkobiercom - jeśliby Wacław zmarł nie pozostawiwszy spadkobierców; w przypadku zaś, gdyby miał spadkobierców, książę Ludwik żadnej części swego stanu posiadania nie mógłby dać swoim spadkobiercom za dni swego życia; po śmierci zaś Ludwika spadkobiercy ich obu powinni podzielić całą ziemię równo pomiędzy siebie. To zaś zostało potwierdzone ważnymi dokumentami i wieloma pieczęciami baronów i mieszkańców. Na skutek tego postanowienia książę Ludwik nie miał więcej dochodu rocznie jak czterysta marek, a także dwór, pospolicie nazywany Buchwalt, wraz z jego folwarkiem. - Kronika książąt polskich Piotra z Byczyny-(VIII/3 IX) Układ podziałowy z
Wacławem.
- Ludwik przekazuje bratu swoją część księstwa legnickiego w zamian za zagwarantowanie sobie niepodzielnego panowania po jego śmierci (działając w błędnym przekonaniu, że Wacław wkrótce umrze bezpotomnie).
- Przejęcie przydziału rezydencji w Buczynce i rocznej renty w wysokości 400 grzywien srebra.
1347-1348
-Nieudane próby odzyskania połowy ziemi legnickiej.
1348/1349
-Ludwik wykupuje miasto i okręg Lubin (będące w zastawie) i przeprowadza się tam wraz z rodziną.
1349/1350
-(lato 1349 bądź zima 1350) Pielgrzymka do Rzymu.
1351
-(9 VIII) Uzyskanie dyspensy papieskiej na związek małżeński z Agnieszką (między małżonkami zachodził czwarty stopień pokrewieństwa).
-(28 X) Zjazd książąt śląskich i biskupa wrocławskiego z Karolem IV Luksemburskim we Wrocławiu.
- Zawarcie pokoju ziemskiego (landfrydu) obowiązującego na terenie Śląska.
1352
📖
[Bolesław] zawoławszy swych synów, Wacława i Ludwika, prosił, aby, jeśli tylko w jakikolwiek sposób było to możliwe, starali o to, by zniesiona była ekskomunika i interdykt nałożone na niego i na jego tereny. A ponieważ sprawa ta była bardzo trudna, odpowiedzieli oni, że trudno im będzie tego dokonać; wszakże porozumiawszy się między sobą postanowili, że książę Wacław, starszy syn, uda się do Wrocławia, i w swoim imieniu i w imieniu brata obieca, że przywrócą wszystko Kościołowi, w jakim stopniu będzie to możliwe. Gdy on przybył do Wrocławia, porozumiał się z biskupem i kapitułą, za wstawiennictwem niektórych innych osób, w taki sposób, że ekskomunika i interdykt za zgodą wszystkich zostały zdjęte i Bolesław został od nich uwolniony. - Kronika książąt polskich Piotra z Byczyny-(IV) Cofnięcie klątwy z
Bolesława (wskutek starań
Wacława i Ludwika).
📖
Przybywając zatem do Brzegu w celu zdjęcia kar księża: Jan, zwany Dobrym, niegdyś dziekan, i Piotr z Gościny, zwany inaczej Kromfolcz, kanonicy wrocławscy, którym udzielono prawa uwolnienia od kar, nad ranem, jeszcze w nocy, uwolnili księcia i, jak było wspomniane, odwołali wyroki. Z tego powodu książę bardzo się uradował i podniósłszy ręce do góry dzięki czynił Bogu, a tej samej nocy przed świtem, mianowicie w piątek przed niedzielą, podczas której wysławiane jest miłosierdzie Boże, a było to dnia dwudziestego pierwszego kwietnia roku tysiąc trzysta pięćdziesiątego drugiego, odszedł z tego świata i pochowany został w kaplicy Najświętszej Panny w klasztorze w Lubiążu, którą to kaplicę sam ufundował i podarował klasztorowi dwie dobre wsie, a mianowicie Olesnę i Golinę w okręgu nymfeńskim. [...]
Po jego zaś śmierci pani Katarzyna, druga jego żona, urodzona w Chorwacji i sprowadzona z Węgier, jako wiano otrzymała Brzeg i Oławę; dwaj zaś jego synowie jacy pozostali przy życiu, Wacław i Ludwik, przez jakiś czas razem władali Legnicą. - Kronika książąt polskich Piotra z Byczyny-(21 IV) Śmierć
Bolesława III Rozrzutnego.
- Dzielnica brzesko-oławska zostaje objęta w dożywocie przez księżną-wdowę Katarzynę Šubić.
1353
-(jesień) Początek konfliktu z bratem
Wacławem (w związku z czynionymi przez niego licznymi zastawami dóbr i dochodów).
- Wybuch walk w księstwie legnickim.
1357
-(12 X) Zawieszenie broni pomiędzy braćmi (wskutek mediacji Karola IV Luksemburskiego).
1358
-(18 II/5 III) Śmierć Katarzyny Šubić.
- Ludwik i Wacław przejmują dzielnicę brzesko-oławską.
-
Wacław sprzedaje połowę Brzegu i Oławy
Bolkowi II Małemu (za cenę 2500 grzywien).
- Ponowny wybuch walk między braćmi.
1359
-Udział (wraz z bratem) w roli mediatora w sporze
Przemysława Noszaka z
Konradem oleśnickim.
📖
A kiedy pan cesarz rozważając zrozumiał, że Ludwikowi dzieje się krzywda, podjął się pertraktacji doprowadzając do zgody miedzy braćmi na tej zasadzie, że książę Ludwik miał pozostać w Brzegu, a książę Wacław w Legnicy, i że należało dodać Ludwikowi Chojnów jako rekompensatę za Grodków, który już jest w posiadaniu biskupa wrocławskiego i tamtejszego Kościoła, natomiast u Byczynę i Kluczbork mógł i powinien książę Ludwik, odkupując, wypłacić należność za nie po śmierci księcia Bolka świdnickiego, co też się i stało. - Kronika książąt polskich Piotra z Byczyny-(23 VII) Karol IV Luksemburski doprowadza do porozumienia pomiędzy Ludwikiem i
Wacławem.
- Zobowiązanie Wacława do wypłaty odszkodowania (w wysokości 2500 grzywien) za sprzedaż połowy Brzegu i Oławy Bolkowi II Małemu.
- Ludwik obejmuje Chojnów.
- Wacław przekazuje 2000 grzywien Ludwikowi na wykup Byczyny i Kluczborka.
1361/1364
-(7 X) Śmierć
Jana ścinawskiego.
1362
-(6/7 VII) Śmierć Agnieszki.
1364
📖
[...] Wacław książę legnicki długami i niedostatkiem ściśniony umarł i w kościele kolegiackim legnickim, który był sam założył i uposażył, pochowany został. Ludwik zaś książę brzeski, brat jego rodzony, wziąwszy synów Wacława w opiekę, do której zgodnie był obrany i uproszony, tak starannie, mądrze i sumiennie zarządzał ich księstwem, że w krótkim czasie znaczne bardzo przez brata Wacława zaciągnięte długi pospłacał, a księstwo legnickie przywiódł do tak kwitnącego stanu, że wielkie przynosiło dochody i korzyści. - Kronika Jana Długosza-(2 VI) Śmierć brata
Wacława legnickiego.
- Objęcie rządów regencyjnych w księstwie legnickim w imieniu małoletnich synów brata.
1368
-(28 VII) Śmierć
Bolka Małego.
- Odzyskanie całości ziemi brzesko-oławskiej.
1368-1372
-Konflikt z książętami opolskimi o okręg Kluczborka, Byczyny i Wołczyna.
- (28 VII/8 IX 1368) Ludwik spłaca książąt opolskich (kwotą 2000 grzywien) i zajmuje Kluczbork, Byczynę i Wołczyn.
- (8 IX 1368) Sprzeciw Kazimierza Wielkiego wobec działań Ludwika.
- (jesień 1369) Władysław i Bolesław III najeżdżają księstwo brzeskie.
- Zwycięstwo w starciu pod Kluczborkiem.
- (24 XI 1372) Rezygnacja książąt opolskich z roszczeń terytorialnych, w związku ze spłatą przez Ludwika kwoty 200 kop i 75 grzywien groszy praskich.
1372
-(15 VIII-jesień) Udział w krzyżackiej wyprawie na Litwę.
1373
-Ludwik oddaje władzę w księstwie legnickim bratankom (
Rupertowi I, Wacławowi II, Bolesławowi IV i Henrykowi VIII).
-Wyjazd do Akwizgranu.
-Udział w roli mediatora w sporze granicznym
Przemysława Noszaka z
Konradem II oleśnickim.
1379
-Król Czech, Wacław IV Luksemburski, zmienia (w Pradze) warunki lenne księstwa legnicko-brzeskiego.
- Wszystkie ziemie księstwa stają się całością i można je dziedziczyć (w obrębie brzesko-legnickiej linii piastowskiej) bez uprzedniej zgody króla czeskiego.
1381-1382
-Konflikt z Wacławem IV Luksemburskim.
- Nieudana próba zrzucenia zwierzchnictwa czeskiego (?).
1382
-
Henryk, syn Ludwika, uzyskuje od Wacława IV Luksemburskiego prawo do wykupu Niemczy za połowę sumy zastawnej (4000 grzywien).
1383
-Hołd lenny książąt legnicko-brzeskich.
- Zrzeczenie się praw do Wrocławia, Środy, Namysłowa, Świdnicy i Jawora.
1389
-(8 I) Zjazd książąt śląskich (w Hotzenplotz) z margrabią Jodokiem z Moraw i biskupem ołomunieckim Mikołajem w sprawie zwalczania przestępczości na pograniczu śląsko-morawskim.
1392
-(2 II) Śmierć Agnieszki Habsburżanki, wdowy po
Bolku Małym.
1395
-Przekazanie Niemczy (wraz z okręgiem) synowi Henrykowi.
1396
-Militarne wsparcie wojsk Spytka z Melsztyna atakujących księstwo opolskie.
-(5 VII) Przekazanie wnukowi Henrykowi IX Kluczborka, Byczyny i Wołczyna.
1397
-(12 VI) Zjazd książąt śląskich z
Władysławem Jagiełłą w Łubnicach.
- Zawarcie układu w sprawie zwalczania rozbójnictwa na pograniczu Królestwa Polskiego i księstw śląskich.
-(/15 VII) Walki z
Władysławem Opolczykiem w okolicach Głogówka.
1398
-(6/23 XII) Śmierć Ludwika I brzeskiego.
