Fryderyk Jagiellończyk
Był Fryderyk wzrostu wysokiego, spojrzenia ozdobnego i wspaniałego: ale zaś oprócz wszelkiego dowcipu, oprócz rozrywki i roztropności, tylko w gnuśnym próżnowaniu, w pijaństwie, w ustawicznych biesiadach, w plugawej nieczystości, z niektórą drużyną swoją gnijąć i mitrężąc, nawet chorobą francą złamany umarł, według świadectwa Macieja Miechowity medyka.
Kronika polska Marcina Kromera
1488
-(28 I) Śmierć biskupa krakowskiego, Jana Rzeszowskiego.
- (13 IV) Kapituła krakowska dokonuje wyboru Fryderyka (nie posiadającego jeszcze żadnych święceń) na biskupa krakowskiego.
- (20 IV) Fryderyk przyjmuje święcenia niższe z rąk Uriela Górki, biskupa poznańskiego.
- (2 V) Potwierdzenie wyboru kapituły krakowskiej przez papieża Innocentego VIII.
1492
-(7 VI) Śmierć ojca
Kazimierza Jagiellończyka.
- Prymas Zbigniew Oleśnicki młodszy popiera kandydaturę Janusza II płockiego na tron polski.
- Fryderyk i królowa-wdowa Elżbieta zaciągają pożyczkę u rady miasta Krakowa na kwotę 5675 florenów, celem opłacenia wojsk zaciężnych.
-(15-27 VIII) Sejm w Piotrkowie.
- (VIII) Konrad III Rudy i Janusz II płocki przybywają na zjazd elekcyjny w Piotrkowie z orszakiem 1500 zbrojnych.
- (17 VIII) Fryderyk przybywa do Piotrkowa wraz z 600-osobowym oddziałem jazdy węgierskiej i osiada na zamku.
- (27 VIII) Elekcja Jana Olbrachta na tron polski (dokonana pod przewodnictwem Fryderyka w zastępstwie prymasa, przebywającego w obozie książąt mazowieckich).
1493
-(2 II) Śmierć Zbigniewa Oleśnickiego młodszego, arcybiskupa gnieźnieńskiego i prymasa Polski.
- (23-25 III) Fryderyk przyjmuje święcenia wyższe z rąk Pawła z Krakowa, sufragana krakowskiego.
- (24 IV) Jan Olbracht oświadcza (osobiście) kapitule gnieźnieńskiej, iż życzy sobie elekcji Fryderyka.
- (24 IV) Kapituła gnieźnieńska dokonuje wyboru Fryderyka na arcybiskupa gnieźnieńskiego i prymasa Polski.
-(20 IX) Papież Aleksander VI kreuje Fryderyka kardynałem prezbiterem
Santa Lucia in Septisolio i zatwierdza jego nominację arcybiskupią.
-(ok.22 XII) Konsekracja Fryderyka na tron arcybiskupi.
-(25 XII) Fryderyk odprawia w katedrze krakowskiej swoją pierwszą Mszę Św. jako arcybiskup i kardynał (przy udziale
Jana Olbrachta, królowej-wdowy
Elżbiety oraz
Zygmunta).
1494
-(17 IV-6 V) Zjazd Jagiellonów w Lewoczy.
-(24 VIII) Uroczyste objęcie urzędu arcybiskupa gnieźnieńskiego.
-(30 VIII) Synod diecezjalny w Gnieźnie.
- Fryderyk przeprowadza uchwałę o przekazaniu 1/4 czynszów kościelnych na obronę państwa.
-(10 IX) Zjazd senatorów w Radomiu.
1495
-(I/II) Fryderyk (wraz matką i siostrami Barbarą i Elżbietą) udaje się na Litwę w związku z małżeństwem
Aleksandra i
Heleny.
-(20 IV) Uroczyste przyjęcie (w Radomiu) kapelusza kardynalskiego przysłanego przez papieża Aleksandra VI.
1496
-(4 III-2 V) Sejm w Piotrkowie.
-(27 VI) Synod diecezjalny w Gnieźnie.
-(27 VI-24 VII) Synod prowincjonalny w Łęczycy.
1497
-(4 VI) Synod diecezjalny w Gnieźnie.
-(VI)
Jan Olbracht wyprawia się w celu odbicia Kilii i Białogrodu z rąk tureckich.
- (VI-XI) Fryderyk przyjmuje tytuł Gubernatora Królestwa (Locum tenens Regni Poloniae), sprawując namiestnictwo w czasie królewskiej wyprawy wojennej.
-(VII) Synod prowincjonalny w Kłodawie.
-(IX?) Synod prowincjonalny w Piotrkowie.
1498
-(4 I) Zjazd z
Janem Olbrachtem (prawdopodobnie również przy udziale
Zygmunta) w Łowiczu.
-(18 I-17 II) Sejm w Piotrkowie.
1499
-(4 II) Synod diecezjalny w Gnieźnie.
-(18 II) Synod prowincjonalny w Łęczycy.
-(15 IV) Udział w zjeździe w Krakowie.
-(XII) Fryderyk uczestniczy w spotkaniu z bratem Władysławem II Jagiellończykiem w Preszburgu (Bratysławie).
1500
-(III) Zjazd senatorów w Krakowie.
-(IV) Udział w obradach sejmiku wielkopolskiego w Kole.
-(24 VIII) Do Krakowa przybywa nuncjusz papieski Kaspar z Cagli, w celu zebrania datków od duchowieństwa polskiego i wiernych z przeznaczeniem na krucjatę antyturecką.
- Dzięki działaniom Fryderyka (i wbrew zaleceniom papieskim) zebrane datki przekazane zostają królowi na cele publiczne (w tym również na zaciąg wojsk przeciwko Tatarom).
1501
-(II/III) Sejm w Piotrkowie.
-(29 III) Synod diecezjalny w Gnieźnie.
-(21 IV) Synod prowincjonalny w Kole.
-(29 IV-1 V) Spotkanie z
Janem Olbrachtem w Łęczycy (przy okazji odbywającego się tam synodu prowincjonalnego).
-(17 VI) Śmierć
Jana Olbrachta.
- Fryderyk zwołuje rząd interreksyjny (składający się z senatorów i działający pod jego przewodnictwem, jako pierwszego z senatorów) i podejmuje czynności zmierzające do zwołania zjazdu elekcyjnego i zabezpieczenia Królestwa przed najazdem zewnętrznym.
- (26 VII) Uroczystości pogrzebowe Jana Olbrachta w katedrze krakowskiej.
- (3 X) Elekcja Aleksandra na tron polski, dzięki wsparciu udzielonemu przez Fryderyka.
-(26 XI) Papież Aleksander VI zobowiązuje Fryderyka do nakłonienia bratowej
Heleny moskiewskiej do konwersji na katolicyzm.
📖
1501 - trzecia niedziela Adwentu przed Św. Łucją, Aleksander, książę litewski, koronowany na króla Polski. - Rocznik poznański młodszy-(12 XII) Fryderyk dokonuje koronacji
Aleksandra w katedrze wawelskiej.
1502
-(VI)
Aleksander Jagiellończyk udaje się na Litwę i powierza Fryderykowi rządy namiestnicze w Koronie.
-(lato) Najazd tatarski na wschodnie ziemie Korony (ziemię chełmską, lubelską i sandomierską).
- Fryderyk podejmuje (spóźnioną i bezskuteczną) próbę zaatakowania najeźdźców w okolicach Nowego Korczyna, na czele oddziału lekkiej jazdy i krakowskiego pospolitego ruszenia.
1503
-(3 I) Synod diecezjalny w Gnieźnie.
-(21 I) Synod prowincjonalny w Łęczycy.
-(14 III) Śmierć Fryderyka Jagiellończyka w Krakowie.
Fryderyk Jagiellończyk - fragment nagrobka
heraldyka:
ciekawostka:
Fryderyk nadał pieczęć i herb Kielcom. Nie jest znana dokładna data tego wydarzenia, niemniej jednak późniejsza (XVII-wieczna) pieczęć miejska posiadała w legendzie otokowej napis odnoszący się do daru kardynała Fryderyka. Może to pośrednio dowodzić, iż oficjalne nadanie pierwszej pieczęci i herbu nastąpiło po roku 1493, kiedy to Fryderyk uzyskał godność kardynalską.
ciekawostka:
W roku 1504 królowa-wdowa Elżbieta ufundowała relikwiarz na czaszkę Św. Stanisława. Obiekt uznawany jest za najdoskonalszy wyrób polskiego złotnictwa w późnym średniowieczu. Królowa dokonała fundacji w imieniu swoich zmarłych synów: króla Jana Olbrachta i kardynała Fryderyka, ale - co ważniejsze - przy wykorzystaniu funduszy i materiałów, które po nich pozostały...
Jak informuje kronikarz Marcin Bielski, w Krakowie w dniu 27 czerwca 1494 roku, w Kolegium Wielkim skarb naleziono w murze, gdzie Lectorium Socratis. Szacowano go na dziesięć tysięcy czerwonych złotych. Podobieństwo, że żydowski był, bo tam Żydowie pierwej mieszkali. [...] Odkupił je król Olbracht od nich, a Fryderyk kardynał pierścienie kosztowne im pobrał i tylko pięćdziesiąt grzywien im za nie dał.
Pożydowskie klejnoty - w tym, szczególnie cenny czarny diament - odnalezione podczas prac budowlanych na terenie uniwersytetu, a następnie "pozyskane" przez Fryderyka posłużyły ostatecznie do ozdobienia relikwiarza.
ciekawostka:
Na początku 1495 roku Fryderyk wraz z matką i niezamężnymi jeszcze wówczas siostrami (Barbarą i Elżbietą) udał się na Litwę, aby wziąć udział w uroczystościach ślubnych i weselnych brata Aleksandra Jagiellończyka i Heleny moskiewskiej. Podróż została celowo przedłużona, aby... spóźnić się na ślub. Helena nie zamierzała bowiem porzucić wyznania prawosławnego i obecność prymasa Polski w takich uroczystościach byłaby kłopotliwa dla wszystkich.
Wiadomo również, iż Fryderyk nie czynił bratu zbyt wielu wyrzutów z powodu konfesji małżonki, a nawet wyciszał publiczne dysputy wyższego duchowieństwa w tym temacie. Gdy w roku 1501 sam papież Aleksander VI wyraził w liście życzenie, by kardynał przyczynił się do szybkiej konwersji Heleny, ten nie zastosował wobec niej żadnych nacisków.
przyczyna śmierci:
prawdopodobnie syfilis (trwające od ok. 1501 roku problemy zdrowotne Fryderyka źródła współczesne określały jako morbus Gallicus, czyli chorobę francuską, zwaną powszechnie francą; informację o zgonie kardynała na syfilis potwierdzają późniejsi, lecz nadal XVI-wieczni kronikarze: Marcin Kromer i Marcin Bielski)
pochówek:
