Warszawa królów

zamek królewski | Kolumna Zygmunta III Wazy | zabytki architektury świeckiej | zabytki architektury sakralnej | przedmioty, detale
Warszawa, woj. mazowieckie, miasto wojewódzkie
Gdy w marcu 1526 roku zmarł ostatni piastowski książę mazowiecki, Janusz III, władzę na Mazowszu (w tym w Warszawie) przejął król Zygmunt I Stary. Inkorporacja Mazowsza do Korony Polskiej nastąpiła na sejmie piotrkowskim w grudniu 1529 roku. Od tej pory Mazowsze stało się jednym z województw, a Warszawa została jego stolicą i siedzibą wojewody. Wkrótce nastąpił szybki wzrost znaczenia miasta. W 1569 na mocy ustaleń sejmu obradującego w Lublinie, postanowiono, że odtąd Warszawa będzie stałą siedzibą sejmów walnych Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego. W późniejszych latach Warszawa i okoliczne wsie były miejscem elekcji królów polskich. W roku 1596 do miasta przybył wraz z dworem król Zygmunt III Waza, a po roku 1611 na stałe zamieszkał w tamtejszym zamku - Warszawa uzyskała status Miasta Rezydencjonalnego Jego Królewskiej Mości. Bliskość dworu królewskiego wpłynęła na bardzo dynamiczny rozwój miasta. Okres świetności Warszawy przerwał najazd szwedzki w latach 1655–1660. Kolejny okres rozkwitu miasta to lata panowania Jana III Sobieskiego, a następnie czasy saskie i czasy ostatniego króla, Stanisława II Augusta. Warszawa - pomimo coraz gorszej kondycji ekonomicznej i wojskowej Rzeczypospolitej - stale rozwijała się przestrzennie, jak i terytorialnie.

zamek królewski

Do najważniejszych zabytków królewskiej Warszawy należy zaliczyć przede wszystkim zamek królewski, istniejący od czasów piastowskich, jednak od połowy XVI wieku, stopniowo zatracający swój obronny charakter i przebudowywany w wygodną rezydencję. Początkowo w zamku swoją siedzibę miała królowa Bona, wdowa po Zygmuncie I Starym, często przebywał tu również Zygmunt II August, a wkrótce osiedliła się na stałe Anna Jagiellonka (przebywała tu do swej śmierci w roku 1596). Znaczącą barokową przebudowę (w latach 1600-1619) zamek zawdzięcza królowi Zygmuntowi III Wazie. Prace przy rozbudowie obiektu kontynuował Władysław IV. Zamek dwukrotnie ucierpiał podczas najazdów szwedzkich, by ponownie w wieku XVIII zostać przebudowanym przez Wettinów (w szczególności Augusta III), a także Stanisława II Augusta. Aktualny wygląd rezydencji to efekt odbudowy przeprowadzonej w latach 70. i 80. XX wieku po całkowitych niemal zniszczeniach z okresu II wojny światowej.
2019
widok zamku z punktu widokowego na dzwonnicy przy kościele Św. Anny
▲ widok zamku z punktu widokowego na dzwonnicy przy kościele Św. Anny
2018
zamek królewski
▲ zamek królewski
2018
zamek królewski
▲ zamek królewski
2016
wieża zegarowa
▲ wieża zegarowa
2018
dziedziniec
▲ dziedziniec
2016
gotycka ściana Dworu Wielkiego
▲ gotycka ściana Dworu Wielkiego z herbem króla Zygmunta II Augusta, Wielkiego Księstwa Litewskiego oraz królowej Katarzyny Habsburżanki
2019
Sala Tronowa
▲ Sala Tronowa z tronem królewskim Stanisława II Augusta z roku 1786
2019
fragment tronu królewskiego z Sali Tronowej
▲ fragment tronu królewskiego z Sali Tronowej
2019
tron królewski Stanisława II Augusta w Sali Rady
▲ tron królewski Stanisława II Augusta w Sali Rady
2019
tron królewski Stanisława II Augusta w Sali Senatorskiej
▲ tron królewski Stanisława II Augusta w Sali Senatorskiej
2019
tron królewski Stanisława II Augusta w Pokoju Audiencjonalnym Starym
▲ tron królewski Stanisława II Augusta w Pokoju Audiencjonalnym Starym
2019
miecz ceremonialny Orderu Orła Białego króla Stanisława II Augusta
▲ miecz ceremonialny Orderu Orła Białego króla Stanisława II Augusta

Kolumna Zygmunta III Wazy

Przed zamkiem zlokalizowana jest Kolumna Zygmunta III Wazy, wzniesiona w latach 1643–1644 (uroczyste odsłonięcie: 24 XI 1644) z inicjatywy króla Władysława IV Wazy. Jest to najstarszy w nowożytnej Europie pomnik-kolumna, która przedstawia osobę świecką. Było to powodem sporu Władysława IV z nuncjuszem papieskim: zgodnie bowiem z tradycją i dotychczasową praktyką tego typu wywyższenie nie było przeznaczone dla osób świeckich. Król jednak nie ustąpił.
Zygmunt III został przedstawiony jako chrześcijański władca i rycerz: w zbroi, w płaszczu koronacyjnym, z orderem Złotego Runa na piersiach, w koronie na głowie, z szablą w prawej dłoni i krzyżem łacińskim w lewej. Kolumna posiada wysokość 22 metrów, a sama brązowa figura Zygmunta III mierzy 2,75 metra. Pierwszy trzon pomnika wykonano ze zlepieńca wydobywanego w okolicach Chęcin, nazwanego następnie "zlepieńcem zygmuntowskim". Obecnie prezentowany jest on w lapidarium przy zamku królewskim.
2016
Kolumna Zygmunta III Wazy
▲ Kolumna Zygmunta III Wazy
2019
zwieńczenie Kolumny Zygmunta III Wazy
▲ zwieńczenie Kolumny Zygmunta III Wazy na tle zabudowy staromiejskiej - widok z dzwonnicy przy kościele Św. Anny
2019
zwieńczenie Kolumny Zygmunta III Wazy
▲ zwieńczenie Kolumny Zygmunta III Wazy
2016
pierwszy trzon Kolumny
▲ pierwszy trzon Kolumny postawiony w roku 1644 i rozebrany w roku 1877
2019
Kolumna Zygmunta III Wazy
▲ marmurołom Zygmuntówka w Czerwonej Górze k. Chęcin, z którego pochodzi materiał na pierwszy trzon Kolumny
2019
ściana marmurołomu 'Zygmuntówka'
▲ ściana marmurołomu Zygmuntówka
2019
'zlepieniec zygmuntowski'
▲ "zlepieniec zygmuntowski"

zabytki architektury świeckiej

Jednym z pierwszych materialnych śladów działalności administracji koronnej w Warszawie jest gotycki barbakan, wzniesiony w roku 1548 jako ostatni element i dopełnienie podwójnej linii murów miejskich.
Kolejnym obiektem związanych z królewskim okresem funkcjonowania miasta był Pałac Saski - klasycystyczna rezydencja, której wzniesienie zainicjował August II Mocny a zakończył jego syn, August III Sas. Budynek został niemal całkowicie zniszczony przez Niemców po zakończeniu Powstania Warszawskiego i nie został odbudowany. Jedyny ocalały fragment pałacu - trójarkadowa kolumnada - została zagospodarowana w roku 1946 jako Grób Nieznanego Żołnierza. Obiektem bezpośrednio związanym z polskimi królami jest również Pałac Kazimierzowski. Obiekt, zwany wówczas Villa Regia, ufundowany został w latach 1637-1641 przez króla Władysława IV Wazę. Stanowił prywatną własność rodziny Wazów, następnie m.in. Jana III Sobieskiego, Augusta II Mocnego i Stanisława II Augusta, a obecnie pełni funkcję siedziby rektoratu Uniwersytetu Warszawskiego. Zachował się również wczesnobarokowy budynek Arsenału Królewskiego, wzniesiony w latach 1638−43 z inicjatywy króla Władysława IV Wazy, później wielokrotnie przebudowywany, a w latach 30. XX wieku przywrócony do pierwotnego wyglądu. Obecnie jest to siedziba Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie.
2016
Grób Nieznanego Żołnierza - pozostałość Pałacu Saskiego
▲ Grób Nieznanego Żołnierza - pozostałość Pałacu Saskiego
2016
Grób Nieznanego Żołnierza - pozostałość Pałacu Saskiego
▲ Grób Nieznanego Żołnierza - pozostałość Pałacu Saskiego
2016
tablica na Grobie Nieznanego Żołnierza
▲ jedna z tablic na Grobie Nieznanego Żołnierza odnosząca się do najdawniejszych bitew oręża polskiego
2018
Arsenał Królewski
▲ Arsenał Królewski - fundacja Władysława IV Wazy (obecnie siedziba Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie)
2016
barbakan
▲ barbakan
2016
barbakan
▲ barbakan
2016
wnętrze barbakanu
▲ wnętrze barbakanu
2019
Pałac Kazimierzowski
▲ Pałac Kazimierzowski, dawna prywatna własność rodziny Wazów, następnie m.in. Jana III Sobieskiego, Augusta II Mocnego i Stanisława II Augusta (obecnie siedziba rektoratu Uniwersytetu Warszawskiego)
2018
pomnik króla Jana III Sobieskiego w Warszawie ufundowany przez króla Stanisława II Augusta
▲ pomnik króla Jana III Sobieskiego w Warszawie ufundowany przez króla Stanisława II Augusta

zabytki architektury sakralnej

Spośród budynków o charakterze sakralnym wymienić należy m.in. barokowy kościół Przemienienia Pańskiego (kapucynów) - fundację króla Jana III Sobieskiego z lat 1683-1694. W murach tej świątyni w latach 1697-1733 spoczywało ciało króla, a po jego przeniesieniu do katedry krakowskiej, w kościele kapucynów pozostało serce Jana III, w specjalnej urnie, złożonej w sarkofagu. W tej samej kaplicy złożono ponadto w roku 1733 urnę z wnętrznościami króla Augusta II Mocnego. Kolejną świątynią, w której znajdują się szczątki królewskie jest kościół wizytek - w roku 1667 złożono w tym kościele serce królowej Ludwiki Marii Gonzaga, żony Władysława IV Wazy, a następnie Jana II Kazimierza Wazy. W bliskim sąsiedztwie zamku królewskiego zlokalizowana jest dzwonnica przy kościele Św. Anny, ufundowana przez królową Annę Jagiellonkę w latach 1578-1584. Obecnie obiekt ten wykorzystywany jest jako platforma widokowa. W bliskim sąsiedztwie katedry zlokalizowany jest kościół Matki Bożej Łaskawej (jezuitów) - miejsce pochówku królewicza Karola Ferdynanda Wazy, a także miejsca złożenia jego serca i wnętrzności, jak również serca królowej Konstancji Habsburżanki, serca królowej Cecylii Renaty Habsburżanki oraz wnętrzności Katarzyny, siostry króla Jana III Sobieskiego. Na terenie dzielnicy Bielany znajduje się pokamedulski zespół klasztorny z kościołem Niepokalanego Poczęcia NMP. W obiekcie tym znajdują się trzy tablice kommemoracyjne poświęcone dobrodziejom klasztoru, Władysławowi IV Wazie, Janowi II Kazimierzowi Wazie oraz Michałowi Korybutowi Wiśniowieckiemu. W skrytce pod tą ostatnią tablicą przechowywana jest urna (puszka) z sercem króla Michała.
2018
kościół Opieki Św. Józefa Oblubieńca Niepokalanej Bogurodzicy Maryi (wizytek)
▲ kościół Opieki Św. Józefa Oblubieńca Niepokalanej Bogurodzicy Maryi (wizytek) - fundacja i miejsce złożenia serca królowej Ludwiki Marii Gonzaga
2018
fragment fasady frontowej kościoła wizytek
▲ fragment fasady frontowej kościoła wizytek z herbem Wazów, odnoszący się do królewskiej fundacji świątyni
2018
kościół Św. Kazimierza (sakramentek) na rynku Nowego Miasta
▲ kościół Św. Kazimierza (sakramentek) na rynku Nowego Miasta - fundacja królowej Marii Kazimiery de La Grange d'Arquein
2019
fragment fasady frontowej kościoła sakramentek
▲ fragment fasady frontowej kościoła sakramentek z herbami Sobieskich oraz d'Arquien, odnoszący się do królewskiej fundacji świątyni
2019
nagrobek Marii Karoliny La Tour d'Auvergne
▲ nagrobek Marii Karoliny La Tour d'Auvergne († 1740), wnuczki Jana III Sobieskiego, ostatniej przedstawicielki "królewskiej" linii rodu w kościele Św. Kazimierza (sakramentek)
2016
ściana frontowa kościoła Przemienienia Pańskiego (kapucynów)
▲ ściana frontowa kościoła Przemienienia Pańskiego (kapucynów) - miejsca złożenia serca króla Jana III Sobieskiego i wnętrzności króla Augusta II Mocnego
2016
sarkofag z urną, w której złożono serce króla Jana III Sobieskiego
▲ sarkofag z urną, w której złożono serce króla Jana III Sobieskiego w Kaplicy Królewskiej w kościele kapucynów
2016
urna, w której złożono wnętrzności króla Augusta II Mocnego
▲ urna, w której złożono wnętrzności króla Augusta II Mocnego w Kaplicy Królewskiej w kościele kapucynów
2016
dzwonnica przy kościele Św. Anny - fundacja królowej Anny Jagiellonki
▲ dzwonnica przy kościele Św. Anny - fundacja królowej Anny Jagiellonki
2016
ściana frontowa kościoła Matki Bożej Łaskawej (jezuitów)
▲ ściana frontowa kościoła Matki Bożej Łaskawej (jezuitów) - miejsca pochówku królewicza Karola Ferdynanda Wazy
2023
kartusz inskrypcyjny z sarkofagu królewicza Karola Ferdynanda Wazy
▲ kartusz inskrypcyjny z sarkofagu królewicza Karola Ferdynanda Wazy (ze zbiorów Zamku Królewskiego na Wawelu)
2019
urna z sercem króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego
▲ urna z sercem króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego przechowywana w kościele Niepokalanego Poczęcia NMP na Bielanach
2019
tablica kommemoracyjna Jana II Kazimierza Wazy
▲ tablica kommemoracyjna Jana II Kazimierza Wazy w kościele Niepokalanego Poczęcia NMP na Bielanach

przedmioty, detale

2023
część królewskiej zastawy stołowej: szkła serwisowe z monogramem króla Stanisława II Augusta
▲ część królewskiej zastawy stołowej: szkła serwisowe z monogramem króla Stanisława II Augusta (ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie)
2023
część królewskiej zastawy stołowej: paterki z Królewskiej Fabryki Farfurów w Belwederze z monogramem króla Stanisława II Augusta
▲ część królewskiej zastawy stołowej: paterki z Królewskiej Fabryki Farfurów w Belwederze z monogramem króla Stanisława II Augusta (ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie)
2023
kielnia i młotek murarski, którymi król Stanisław II August położył w 1792 roku kamień węgielny pod budowę kościoła Opatrzności Bożej w Warszawie
▲ kielnia i młotek murarski, którymi król Stanisław II August położył w 1792 roku kamień węgielny pod budowę kościoła Opatrzności Bożej w Warszawie (ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie)
FOTO.POCZET.COM (treść i kod strony) jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska.
Serwis stanowi część niekomercyjnego portalu poczet.com, który wpisany został do rejestru dzienników i czasopism prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Katowicach pod poz. Pr 2428.
partnerzy: ApisVideoŻegluga śródlądowa
do góry