władcy zwierzchnikrólowie elekcyjniStanisław II August

Stanisław II August (Stanisław August Poniatowski)

(wł. Stanisław Antoni Poniatowski h. Ciołek)
Średniego wzrostu, o prawidłowych proporcjach ciała i męskiej sylwetce, twarz szczera, przyjemna i interesująca, rysy ostre i zdecydowane, szczególnie zaś nos i podbródek. Cerę ma bladą, a włosy o głębokiej, zbliżonej do czerni barwie. Stanisław nie nosi peruki.
Wspomnienia z Polski Wraxalla
rodzice
Stanisław Poniatowski, kasztelan krakowskiKonstancja, córka Kazimierza Czartoryskiego, kasztelana wileńskiego
narodziny
chrzest
śmierć
17 I 1732🕙ok. 10:00
Wołczyn k. Brześcia Litewskiego
II 1732
12 II 1798🕗08:00
Petersburg
małżeństwa (konkubinaty)
  1. 1753 - ok.1754: Henrietta Zofia de Puget - Francuzka, szlachcianka (późniejsza szambelanowa Lullier)
  2. 1754 - 1755: Joanna z Sułkowskich Sapieżyna
  3. 1755 - 1758: Zofia Augusta Fryderyka zu Anhalt-Zerbst, księżna holsztyńska (późniejsza caryca Katarzyna II)
  4. ok.1763 - po 1770: Magdalena Agnieszka, córka księcia Antoniego Benedykta Konstantego Lubomirskiego, żona wojewody połockiego Aleksandra Sapiehy
  5. ok.1765: Izabela (Elżbieta), córka podskarbiego wielkiego litewskiego Jana Jerzego Flemminga, żona księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego
  6. ok. 1772/73: Jadwiga ze Strutyńskich, wdowa po Janie Ciechanowieckim, staroście mścisławskim (późniejsza żona Mikołaja Manuzzi i starościna opeska)
    • związek niepewny
  7. ok. 1770 - 1798: Elżbieta Szydłowska, żona generała Jana Jerzego Grabowskiego (do 1789 roku)
    • możliwe małżeństwo morganatyczne, bigamiczne - ok. 1784 roku
  8. /1775: Izabela (Elżbieta), córka starosty generalnego ziem podolskich Augusta Aleksandra Czartoryskiego, żona marszałka wielkiego koronnego Stanisława Lubomirskiego
  9. ok.1778 - ?: Anna Maria, córka feldmarszałka austriackiego Andreasa Hadik von Futak, żona generała Jerzego Marcina Lubomirskiego
potomstwo (naturalne)
  1. Anna (20 XII 1757 - 19 II 1759)
  2. Konstancja (1768 - 15 VI 1844)
    Michał Mikołaj Cichocki (IX 1770 - 5 V 1828)
  3. Maria Anna (15 III 1768 - 21 X 1854)
  4. Stanisław Manuzzi (IX 1773 - 23 III 1823)
    • pochodzenie niepewne
  5. Michał Grabowski (1773 - 17 VIII 1812)
    Kazimierz Michał Grabowski (1772/74 - 1842)
    • pochodzenie niepewne
    Izabela Grabowska (26 III 1776 - 21 V 1858)
    Stanisław Grabowski (29 X 1780 - 3 X 1845)
  6. Antoni Klewański (przed 1775 - po 1775)
    • pochodzenie niepewne
  7. Kaprenicz (Kaprinski) (ok. 1778? - po IV 1796)
poprzednikokres panowanianastępca
August III Sas1764 - 1795 (♔ 1764)brak

1748-1754

-Stanisław odbywa kilka podróży do krajów Europy Zachodniej.

1753

-Objęcie urzędu starosty przemyskiego.

1755

-(26 V) Stanisław obejmuje urząd stolnika litewskiego.
-(lato) Wyjazd do Petersburga w roli sekretarza posła angielskiego, Charlesa Hanbury Williamsa.

1756

-(VI/VII) Stanisław powraca do Rzeczypospolitej.
-(XII) Ponowny wyjazd do Rosji (z poselstwem saskim).
-Stanisław zostaje odznaczony Orderem Orła Białego przez Augusta III.

1758

-(VIII) Powrót do Rzeczypospolitej.

1763

-Próba zamachu stanu Czartoryskich.
-Wkroczenie wojsk rosyjskich na Litwę.
-Śmierć najstarszego syna Augusta III, Fryderyka Krystiana.

1764

-Zawiązanie w Wilnie konfederacji generalnej Wielkiego Księstwa Litewskiego popierającej Czartoryskich.
-(5 IV) Stanisław otrzymuje Order Czarnego Orła z rąk króla Prus, Fryderyka II.
-(7 V-23 VI) Sejm konwokacyjny.-Zawiązanie konfederacji generalnej na czas nieokreślony.
-Porażka wojsk Karola Stanisława Radziwiłła z Rosjanami pod Słonimem.
-(27 VIII-8 IX) Sejm elekcyjny.-(25 XI) Koronacja Stanisława II Augusta w kolegiacie Św. Jana Chrzciciela w Warszawie.
-(3-20 XII) Sejm koronacyjny.-Stanisław otrzymuje Order Św. Andrzeja Powołańca z rąk carycy Katarzyny II.

1765

-(7 V) Utworzenie Orderu Św. Stanisława.
-Założenie Szkoły Rycerskiej w Warszawie.
-(19 XI) Otwarcie Teatru Narodowego w Warszawie.
-Lustracja dóbr państwowych.-Otwarcie mennic państwowych w Krakowie i Warszawie.
-Komisja Skarbu Koronnego uchwala zakaz wwożenia monet bitych przez Prusy.
-Wycofanie obcych monet z obiegu.
-Stanisław August zakłada w Warszawie ludwisarnię odlewającą działa dla artylerii koronnej.
-Prusy wymuszają zniesienie cła generalnego.

1766

-Zastąpienie cła generalnego przez podatek czopowy i szelężny.
-Sejm Czaplica.
-Odrzucenie przez żądań Rosji i Prus w sprawie równouprawnienia politycznego dysydentów.
-Odrzucenie przez sejm propozycji króla ograniczenia "liberum veto".
-Założenie Kompanii Manufaktur Wełnianych, pierwszej spółki akcyjnej w Rzeczypospolitej.

1767

-(20 III) Konfederacje dysydentów w Słucku (dyzunici) i Toruniu (protestanci).
-Wkroczenie armii rosyjskiej do Rzeczypospolitej.
-(23 VI) Zawiązana zostaje konfederacja w Radomiu, domagająca się równouprawnienia w sprawach religii i wolności szlacheckiej.

1767-1768

-(5 X 1767-III 1768) Obrady Sejmu Repninowskiego (Sejmu Delegacyjnego).

1768

-(29 II) Zawiązanie antykrólewskiej i antyrosyjskiej konfederacji barskiej.-(24 III) Stanisław August uzyskuje zgodę senatu na zwrócenie się do Rosji o pomoc wojskową przeciwko konfederatom.
-Konfederaci barscy zostają pobici pod Ułanowem (7 V) i Podhajcami (11 V).
-(VI-VII) Koliszczyzna (Koliwszczyzna) - powstanie chłopskie Iwana Gonty i Maksyma Żeleźniaka na Ukrainie.-Odbicie Baru (19 VI), Nieświeża i Krakowa (21 VIII) z rąk konfederatów.
-Uznanie urzędów hetmana i podskarbiego nadwornego za urzędy senatorskie.

1769

-Aneksja Spiszu przez Imperium Habsburskie.
-(27 VII) Utworzenie Generalności, najwyższej władzy konfederacji barskiej.

ok. 1770

-Pierwsze obiady czwartkowe - spotkania uczonych i literatów zapraszanych przez władcę do jego stołu.

1770

-Zwycięstwo Rosjan nad konfederatami pod Dobrą (23 I) i Kcynią (29 I).
-Aneksja Sądecczyzny przez Imperium Habsburskie.
-(10 IX) Konfederaci barscy (pod dowództwem Kazimierza Pułaskiego) zajmują Jasną Górę.
-(22 X) Generalność ogłasza detronizację Stanisława Augusta i bezkrólewie.
-Prusy tworzą kordon sanitarny.

1771

-(1-15 I) Konfederaci odpierają rosyjskie ataki na Jasną Górę.
-(28 IV) Konfederaci barscy, pod dowództwem Sawy Calińskiego zostają zwyciężeni przez Rosjan pod Szreńskiem.
-(6 IX) Zwycięstwo hetmana wielkiego litewskiego, Michała Kazimierza Ogińskiego, nad Rosjanami pod Bezdzieżą.
-(23 IX) Zwycięstwo wojsk rosyjskich nad konfederatami pod Stołowiczami.
-(3 XI) Stanisław zostaje uprowadzony przez konfederatów w Warszawie.

1772

-(II) Zajęcie Wawelu przez konfederatów.
-(17 II) Rosyjsko-pruski układ w Petersburgu.-Odbicie z rąk konfederatów Wawelu (24 IV), Lanckorony (8 V), Tyńca (VII) i Jasnej Góry (18 VIII).
-(5 VIII) I rozbiór Rzeczypospolitej.

1773-1775

-(19 IV 1773-11 IV 1775) Obrady sejmu deputacyjnego.

1773

-(VI) Bitwa wielkopolskich wojsk koronnych z Prusakami pod Kąpielem.
-Traktat handlowy z Prusami.

1774

-Utworzenie Korpusu Kadetów w Grodnie przez Antoniego Tyzenhauza.

1775

-Reforma starostw.
-Utworzenie szkoły rachunkowości w Grodnie przez Antoniego Tyzenhauza.

1776

-Wprowadzenie przez sejm jednolitego stroju narodowego dla szlachty.
-Uchwalenie zakazu stosowania tortur i kary śmierci.
-Zniesienie procesów o czary.
-Ograniczenie władzy hetmana.
-Powołanie komisji (z Andrzejem Zamoyskim na czele) do skodyfikowania prawa sądowego.

1777-1783

-Hugo Kołłątaj przeprowadza reformę Akademii Krakowskiej.

1778

-Utworzenie Korpusu Inżynierów Koronnych, w celu opieki nad twierdzami.

1779

-Utworzenie Kompanii Kruszcowej Olkuskiej.

1780

-Odrzucenie przez sejm projektu kodeksu sądowego Andrzeja Zamoyskiego.
-Wycofanie się wojsk rosyjskich z Rzeczypospolitej.

1780-1781

-Zniesienie odrębnego sądownictwa ormiańskiego.

1781

-Powstaje masońska Wielka Loża Narodowa Wielkiego Wschodu Polski (do której należy również Stanisław August).

1782

-Powołanie Komisji Kruszcowej, sprawującej pieczę nad górnictwem.
-Udostępnienie biblioteki królewskiej dla wszystkich zainteresowanych.

1783

-(18 III) Powstaje Kompania Handlowa Polska w Winnicy, mająca na celu handel czarnomorski.
-Przywilej królewski dla Kompanii Solnej na poszukiwanie soli i węgla.

1784

-Otwarcie Kanału Ogińskiego, łączącego Niemen z Dnieprem.
-Ukończenie Kanału Królewskiego, łączącego Dniepr z Wisłą.
-Przekształcenie Akademii Zamoyskiej w liceum.
-Jan Śniadecki, astronom i matematyk, odbywa pierwsze w Polsce loty balonem (nad Krakowem).

1785

-Likwidacja szkoły rachunkowości w Grodnie.
-Odkrycie pokładów węgla kamiennego w okolicy wsi Dąbrowa.

1786

-Podniesienie ceny dukata.
-Zrównanie stopy menniczej z brandenburską.
-Odsunięcie nieszlachty i cudzoziemców od szarż wojskowych.
-Ustanowienie monopolu tytoniowego.
-(8 IV) Lokacja Nowego Tomyśla.

1787

-(6 V) Zjazd z Katarzyną II w Kaniowie.-Rozwiązanie Kompanii Handlowej Polskiej.

1788

-(6 X) Rozpoczyna obrady Sejm Wielki.

1789

-(19 I) Zniesienie Rady Nieustającej.
-Oficjalny sejmowy nakaz wycofania wojsk austriackich i rosyjskich z terenów Rzeczypospolitej.
-Wyłonienie przez sejm Deputacji do ułożenia konstytucji.
-Sejm zatwierdza etat wojska.
-Ujednolicenie nazw stanowisk oraz stopni wojskowych.
-Nałożenie na szlachtę i duchowieństwo podatku zwanego ofiarą dziesiątego grosza.
-(XI-XII) Zjazd przedstawicieli stanu mieszczańskiego w Warszawie.

1790

-(29 III) Zawarcie przymierza wojskowego z Prusami.
-Propozycja pruska pomocy militarnej dla Rzeczypospolitej, w zamian za przekazanie Prusom Gdańska, Torunia i części Wielkopolski.
-(6 IX) Sejm uchwala nienaruszalność granic Rzeczypospolitej.-(16 XI) Wybory do sejmu.-Powołanie Komisariatu Wojskowego w miejsce Komisji Wojskowej Obojga Narodów.
-Wcielenie księstwa siewierskiego do Korony.

1791

-(24 III) Uchwalenie ustawy o reorganizacji sejmików.-(18 IV) Ustawa o miastach królewskich.
-(3 V) Uchwalenie konstytucji przez stronnictwo patriotyczno-królewskie.
-(20 X) Zaręczenie wzajemne Obojga Narodów.

1792

-Zatwierdzenie konstytucji przez sejmiki.
-Zagwarantowanie przez sejm nietykalności osobistej Żydom.
-(29 V) Zakończenie obrad przez Sejm Wielki.
-(27 IV) Zawiązana zostaje (w Petersburgu) konfederacja (pod przywództwem Szczęsnego Potockiego, Ksawerego Branickiego i Seweryna Rzewuskiego), popierana przez Rosję, przeciwna reformom Sejmu Wielkiego.-(18 V-VII) Wojna z Rosją.-Traktat rosyjsko-prusko-austriacki w sprawie Rzeczypospolitej.
-Objęcie rządów dyktatorskich przez Targowicę.

1793

-(23 I) II rozbiór Rzeczypospolitej.-Antypruskie zamieszki w Gdańsku i Toruniu.
-Odtworzenie Rady Nieustającej przez Generalność.
-(17 VI-23 XI) Ostatni sejm Rzeczypospolitej w Grodnie.

1794

-Masowa redukcja wojska Rzeczypospolitej.-(24 III) Tadeusz Kościuszko zaprzysięga (na Rynku Głównym w Krakowie) akt insurekcji.
-(4 IV) Kościuszko zwycięża pod Racławicami wojska generała Tormasowa.
-(17-18 IV) Insurekcja Warszawska.-(23 IV) Wybuch powstania na Litwie.-(7 V) Tadeusz Kościuszko wydaje Uniwersał urządzający powinności gruntowe włościan i zapewniający dla nich skuteczną opiekę rządową, bezpieczeństwo własności i sprawiedliwość w komisjach porządkowych (tzw. Uniwersał połaniecki).-Zajęcie Skały przez wojska pruskie.
-(10 V) Powołanie Rady Najwyższej Narodowej, cywilnej władzy powstania.
-(6 VI) Klęska wojsk powstańczych pod Szczekocinami.
-(8 VI) Zwycięstwo wojsk rosyjskich pod Chełmem nad siłami Józefa Zajączka.
-(15 VI) Wojska pruskie zajmują Kraków.
-(VI) Emisja pierwszych banknotów przez władze powstańcze (z powodu braku kruszcu).
-(27 VI) Kurlandia przystępuje do insurekcji.
-(30 VI) Wkroczenie wojsk austriackich na Lubelszczyznę.
-(13 VII-8 IX) Nieudane oblężenie Warszawy przez wojska pruskie i rosyjskie.
-(26 VII) Powstańcy kurlandzcy odbijają Lipawę z rąk rosyjskich.
-(12 VIII) Kapitulacja Wilna przed wojskami rosyjskimi.-(20-23 VIII) Wybuch powstania w Wielkopolsce.
-(23 VIII) Tadeusz Kościuszko powołuje Sąd Kryminalny Wojskowy do karania targowiczan i zdrajców.
-Zajęcie Koła, Gniezna (25 IX) i Bydgoszczy (2 X) przez wojska generała Jana Henryka Dąbrowskiego.
-Porażki (z Rosjanami) wojsk Karola Sierakowskiego pod Krupczycami (17 IX) i Terespolem (19 IX).
-(10 X) Porażka pod Maciejowicami.-(12 X) Rada Najwyższa Narodowa obiera Tomasza Wawrzeckiego na Naczelnika powstania.
-Wydanie przez Radę Najwyższą Narodową uchwały nadającej ziemię na własność powstańcom lub ich rodzinom.
-(26 X) Zwycięstwo wojsk rosyjskich w starciu z powstańcami pod Kobyłką.
-(4 XI) Atak wojsk rosyjskich na warszawską Pragę.-(8 XI) Rozwiązanie się Rady Najwyższej Narodowej.
-(18 XI) Kapitulacja wojsk powstańczych pod Radoszycami.-(30 XI) Rozwiązana zostaje Szkoła Rycerska.
-Przyznanie pełni praw obywatelskich Cyganom.

1795

-(7 I) Stanisław August zostaje wywieziony do Grodna przez oddział dragonów Katarzyny II.
-Rozwiązanie gwardii królewskiej przez Rosjan.
-(24 X) III rozbiór Rzeczypospolitej.-(25 XI) Abdykacja Stanisława II Augusta.
-Rosjanie wywożą do Petersburga cały księgozbiór Biblioteki Załuskich.

1797

-Przyjazd Stanisława do Petersburga na zaproszenie cara Pawła I.
-Zawarcie w Petersburgu przez Rosję, Prusy i Imperium Habsburskie ostatecznego układu rozbiorowego Rzeczypospolitej.

1798

-(12 II) Śmierć Stanisława II Augusta w Petersburgu.
literatura:ilustracje:
POCZET.COM (treść i kod strony) jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska.
Serwis wpisany został do rejestru dzienników i czasopism prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Katowicach pod poz. Pr 2428.
partnerzy: ApisVideoŻegluga śródlądowaWydawnictwo Avalon
do góry