władcy dzielnicowiPiastowie mazowieccyBolesław II płocki

Bolesław II płocki

Władca surowości pełen, ale mądry i sprawiedliwy, gromca srogi i prześladowca łotrów i gwałtowników.
Kronika Jana Długosza
rodzice ⇒ drzewo genealogiczne
Siemowit I mazowieckiPerejesława, córka Daniela Romanowicza, księcia halickiego
życie
ok.1253/1258 - 20 albo 24 IV 1313 (Wyszogród)
małżeństwa
  1. 1279 - 1288: Gaudemunda Zofia, córka Trojdena, wielkiego księcia litewskiego
  2. 1291 - ok.1300: Kunegunda, córka Przemysła Ottokara II, króla czeskiego, siostra Wacława II czeskiego
potomstwo ⇒ drzewo genealogiczne
  1. Siemowit (1283 - 18 II 1345)
    Trojden (1284/88 - 13 III 1341)
    córka (1280/88 - po 1328)
  2. Eufrozyna (Eufrazja) (1292/94 - 26 XII po 1327)
    Wacław (1293/97 - 17 V 1337)
panowanie
1274/75-1294, 1310/11-1313: Gostynin, Płock, Rawa, Sochaczew
1288-1289: Sandomierz
1294-1310/11: Mazowsze

1262

📖
[Mendog, król litewski] zebrawszy ze swoich Prusów, Litwinów i innych pogańskich ludów wielką gromadę wojowników w liczbie około trzydziestu tysięcy wkroczył na ziemię mazowiecką. Tam najpierw miasto Płock, a potem inne miasta i wsie całej ziemi płockiej w okrutny sposób mieczem i ogniem zupełnie spustoszył łupiąc i rabując. [...]
[...] Mazowszanie w pewnej posiadłości Długosiodło walczyli w starciu z Prusami. A Prusowie odniósłszy zwycięstwo radośnie wrócili do swego kraju. - Kronika wielkopolska
---
1262. Książę Siemowit Mazowiecki zabity i spalony przez Litwinów w Jazdowie, a syn jego Konrad wzięty do niewoli. - Rocznik Traski
-(wiosna-lato) Litewska wyprawa na Mazowsze.
📖
[Bolesław Pobożny] zebrawszy wojsko na prośbę wdowy po Siemowicie, przedwcześnie zmarłym księciu Mazowsza, wszedł na ziemię mazowiecką i odbudował gród płocki, który poganie przedtem spalili. Odbudowany i dobrze obwarowany [gród] podarował wspomnianej wdowie i jej synom Bolesławowi i Konradowi. - Kronika wielkopolska
-(/29 IX) Bolesław Pobożny wkracza na Mazowsze, odbudowuje Płock i zwraca go księżnej-wdowie Perejesławie i jej synom.

1262/1264

-Konrad II powraca z niewoli litewskiej i przejmuje władzę na Mazowszu.

1263

📖
W roku zaś 1263, 13 stycznia, Prusowie i inne ludy pogańskie niezmiernie spustoszyły mieczem, ogniem oraz innego rodzaju bronią kasztelanię łowicką i wiele innych wsi wokół niej. - Kronika wielkopolska
-(13 I) Najazd pruski (litewski?) na kasztelanię łowicką.

1266

📖
[...] Prusowie z innymi ludami pogańskimi wkroczywszy na ziemię płocką, zupełnie spustoszyli resztę tej ziemi. - Kronika wielkopolska
-Najazd pruski (litewski?) na ziemię płocką.

1267

📖
Barbarzyńscy Prusowie zajmują gród Czechonów na Mazowszu i palą go. - Kronika Jana Długosza
-Prusowie najeżdżają Mazowsze.

1274/1275

-Podział dzielnicy mazowieckiej z bratem Konradem.

1279

📖
Książę Mazowsza, syn Siemowita, pojął na Litwie za żonę Zofię, pannę, córkę wielkiego księcia litewskiego Trojdena, a uroczystość zaślubin urządził w mieście Płocku. - Kronika Jana Długosza
-Małżeństwo z Gaudemundą Zofią, córką Trojdena, księcia litewskiego.

1281/1282

📖
Po tym zaś włożył diabeł w serce nienawiść, w dwóch Siemowitowiczów, w Konrada i Bolesława. Zaczęli być we wrogości wobec siebie i zwalczać się. Konrad żył z bratem swoim Włodzimierzem w jedności, a Bolesław żył z Lestkiem i bratem jego Władysławem w jedności. Bolesław skupił wojsko swoje i wziął pomoc sobie od Władysława i poszedł na brata swojego na Konrada, na gród Jazdów. Konrada nie było wówczas w grodzie i tak oto przystąpiwszy, wzięli gród. Prawo zaś było u Lachów takie: czeladzi nie zabierać, ani nie bić, lecz łupić. Gdy gród wzięli, zagarnęli w nim dóbr dużo i ludzi złupili. I jątrew swoją obłupili, księżnę Konradową i synowicę swoją obłupił i uczynił hańbę wielką bratu swojemu Konradowi. - Kronika halicko-wołyńska
-Najazd na księstwo czerskie brata Konrada.

1282

📖
[Konrad] nakazał w pośpiechu przygotować łodzie, sam się [też] przygotował. Kiedy nadeszło wojsko, przeprawiło się i zaczęli przygotowywać pułki. Przygotowawszy się tak oto poszli. Wasylko poszedł [ze] swoim pułkiem, a Żelisław [ze] swoim pułkiem, a Dunaj [ze] swoim pułkiem, Konrad zaś książę z Lachów swoim pułkiem, a Tujma [ze] swoim pułkiem. I tak oto szli z wielką mocą w gotowości. I kiedy doszli do grodu Sochaczewa, myśleli o zdobyciu jego, aby w ziemię [wrogą] głęboko nie wchodzić. Lecz zabronił im Konrad książę wiodąc ich ku Gostyninowi. To było bowiem miłe miejsce Bolesławowe. Kiedy przyszły pułki ku grodowi, stanęły wokół grodu jak bory wielkie. I zaczęli gotować się do zdobycia grodu. Książę zaś Konrad zaczął jadąc mówić: "Bracia moi mili, Rusini! Podstąpcie jednomyślnie!". I tak oto ruszyli pod umocnienia, a inne pułki stały nieporuszenie, strzegąc przed niespodziewanym nadejściem Lachów. Gdy podeszli pod umocnienia, Lachowie spuszczali na nich kamienie, jak grad silny, ale strzały wojów nie dawały im nawet wychylić się zza umocnień. I zaczęli bóść się włóczniami i liczni ranni byli na wałach, owi od włóczni, owi od strzał. I zaczęli martwi padać z umocnień, jak snopy. I tak oto wzięli gród. I pojmali w nim dóbr wiele i łupów niepoliczalne mnóstwo, a machiny miotające porąbali, a gród spalili. I tak oto wrócili do siebie ze zwycięstwem i czcią wielką. [...]
Kiedy były pułki szły mimo Sochaczewa grodu, w tym samym czasie wyjechał był książę Bolesław precz z Sochaczewa, szukając [sposobności ku] temu, aby gdzieś uderzyć na rozproszone w celu grabieży oddziały. Włodzimierz zaś książę nakazał był swoim wojewodom tak, Wasylkowi i Żelisławowi i Dunajowi: "Nie rozpuszczać wojsk, aby pustoszyły, lecz pójść dalej do grodu". Ciż [jednak] utaiwszy się przed wojskiem pojechali na wieś, ludzi z trzydziestu, i Błus z nimi Jerzego [człowiek]. I zajęli drogę ze wsi, a że czeladź uciekała do lasu, pojechali za nimi. I w tym czasie uderzył na nich Bolesław z Lachami. Drużyna ich dwóch nie wytrzymała i rzucili się do ucieczki z Błusem. Ci zaś dwaj nie uciekli - stanęli, Rach z Prusem - lecz dokonali dzieła godnego pamięci. I zaczęli walczyć mężnie. Prus zjechał się z Bolesławem księciem i tu zabity był przez licznych, a Rach zabił bojarzyna dobrego Bolesławowego i tu sam przyjął kres zwycięski. - Kronika halicko-wołyńska
-Odwetowa wyprawa Konrada (wspieranego przez oddziały ruskie) na księstwo płockie.
📖
I wspomniał Włodzimierz, że wcześniej Lestko posłał lublinian [i] wziął był u niego wieś na ukrainie o nazwie Woin i przypominał mu Włodzimierz o tym wielce, aby mu zwrócił czeladź. On zaś nie zwrócił jemu czeladzi jego. - Kronika halicko-wołyńska
-Leszek Czarny organizuje dywersyjną wyprawę rycerstwa lubelskiego na pogranicze księstwa halickiego (w interesie Bolesława, zaatakowanego przez Rusinów i Konrada).

1283

-Najazd Włodzimierza Wasylkowicza, księcia halicko-włodzimierskiego (przy wsparciu litewskim), na księstwo płockie.

1285

📖
Bolesław zaś był jeszcze pysznił się swoją bezmyślnością, upatrzywszy czas taki [odpowiedni], przyszedł w dwustu [ludzi] wojować koło Szczekarzowa i wziął dziesięć wsi. I tak poszedł z powrotem z wielką pychą, sprawiając wrażenie, jakoby całą Ruś zdobył. - Kronika halicko-wołyńska
---
Książę Mazowsza Bolesław, syn Siemowita, napadłszy na ziemię ruską ze swoim potężnym wojskiem, zarówno pieszym jak konnym, pustoszy ją grabieżami i rzeziami i unosi na Mazowsze wielkie łupy. - Kronika Jana Długosza
-(II) Dywersyjny najazd na okolice Szczekarzewa k. Chełma, leżącego w księstwie Lwa halickiego (w interesie Węgier, będących celem planowanej wyprawy mongolsko-halickiej).
📖
I tak oto poszli na Bolesława. I zaczęli wojować koło Wyszogrodu i pochwycili niezliczone mnóstwo i bydła i koni. - Kronika halicko-wołyńska
---
Kiedy jego [Bolesława II - przyp. wł.] wojsko rozeszło się do domów, Rusini napadłszy nagle na Mazowsze, plądrują je, a gdy książę mazowiecki Bolesław ociąga się z walką, oni również zabierają na Ruś obfite łupy. - Kronika Jana Długosza
-(III/IV) Odwetowy najazd ruski na księstwo płockie.

1286

-(20 VI) Przywilej na rzecz arcybiskupstwa gnieźnieńskiego.
📖
Włodzimierz tedy i Jerzy zaczęli przygotowywać wojsko swoje na Bolesława. Włodzimierz zaś posłał, podburzył Litwę. I tak oto poszli wszyscy. Jerzy książę z nimi szedł na Bolesława. [...] I tak poszedłszy, wzięli Sochaczew gród i pojmali w nim dóbr wiele i czeladzi, a machiny bojowe porąbali i tak nałupiwszy się poszli do siebie. - Kronika halicko-wołyńska
---
Książę Mazowsza i Czerska Konrad czując głęboką urazę o to, że gród i okręg Gostynin oderwany od jego działu i księstwa znajduje się we władaniu i w dziale stryjecznego brata, księcia Brześcia i Kujaw Władysława Łokietka, chcąc go zdobyć sprowadza sobie na pomoc i podjudza Litwinów i Rusinów. Żeby tym łatwiej udało się zdobycie zamku, posyła do Gostynina niektórych spośród swoich rycerzy, by dokonali zdrady i przekazali zamek w odpowiedniej porze, co do której umówił się z Litwinami i Rusinami. Kiedy więc w oznaczonym dniu Litwini i Rusini przybyli cicho i skrycie, a straż księcia Konrada udzieliła pomocy w przeprowadzeniu zdradzieckich planów, Litwini i Rusini zdobywają zamek Gostynin bardziej dzięki zdradzie księcia Konrada i jego służby, niż siłą i szturmem. Wśród rycerzy, których zastali w zamku, dokonali tak strasznej rzezi, że wielu wysiekli mieczami, pozostałych uprowadzili do nędznej niewoli. Przeszło 600 spośród szlachty i wieśniaków zginęło w tej klęsce lub dostało się do niewoli. Gród Gostynin, po okrutnym, dokonanym przez barbarzyńców przelewie krwi chrześcijańskiej przejął książę Mazowsza i Czerska Konrad. Chociaż on zdobył to, czego pragnął, to jednak — jak sądzę — dręczyły go prawdopodobnie nawet we śnie cienie ludzi, których pomordował. [...] Ci sami bowiem Litwini i Rusini, którzy mu pomogli w zdobyciu zamku gostynińskiego, w tym samym roku wtargnąwszy na Mazowsze zajmują zamek Sochaczew, zabierają i palą niedbale strzeżony zamek Płock, mordując ludzi obojga płci, niektórych zaś uprowadzając do niewoli. - Kronika Jana Długosza
---
1286. Zamek zwany Gostynin zostaje zdobyty przez Rusinów i Litwinów wskutek oszustwa Konrada; przelana jest niewinna krew wielu ludzi [...]
Tegoż roku po święcie Wniebowstąpienia Błogosławionej Dziewicy Marii, zamek płocki zostaje zdobyty przez Włodka [Łokietka] księcia brzeskiego i łęczyckiego. - Rocznik Traski
-(lato) Najazd Konrada II, Rusinów i Litwinów na Mazowsze płockie.

1288

📖
Księżna mazowiecka Zofia, z pochodzenia Litwinka, żona Bolesława, syna księcia Mazowsza Siemowita, kobieta niezwykłej pobożności i gorliwości w służbie Bożej umiera i zostaje pochowana w katedrze płockiej. - Kronika Jana Długosza
-Śmierć Gaudemundy Zofii.
📖
1288. Leszek, książę Krakowa, Sandomierza i Sieradza zmarł bezdzietnie. Po nim nastąpił, poprzez elekcję, Bolesław książę Mazowsza. Wkrótce jednak przybył Henryk książę Wrocławia, który [opanował] miasto na skutek zdrady rzeźników, zaś zamek przez [zdradę] Sułka [z Niedźwiedzia]; i wiele złego zdarzyło się w [tej] ziemi.- Rocznik Traski
-(30 IX) Śmierć Leszka Czarnego.

1289

📖
[Gdy książęta śląscy] wracali na Śląsk, w czasie postoju koło miasta Siewierza napada na nich książę kujawski Władysław Łokietek z innymi książętami. A ponieważ oni także chwycili za broń dwudziestego szóstego lutego dochodzi do zawziętej walki między braćmi i rycerzami. I po wielkiej obustronnej rzezi zwycięstwo, jakkolwiek krwią drogo okupione, przypadło Łokietkowi i jego towarzyszom. Bardzo wielu spośród rycerzy śląskich padło, albo w czasie ucieczki dostało się do niewoli. Ginie w tej bitwie syn księcia głogowskiego Konrada, książę szprotawski [raczej ścinawski - przyp. wł.] Przemysł, który dopiero co osiągnął wiek młodzieńczy. [...] Książę opolski Bolesław ranny dostaje się do niewoli. Również dwie potyczki wszczęte przez rycerzy, jedna pod Skałą, a druga koło Świątnicy, przyniosły także dwie klęski rycerzom śląskim. - Kronika Jana Długosza
---
Tego zaś lata książę Lew, brat Mścisława, syn króla, wnuk Romana, sam poszedł na pomoc Bolesławowi. Gdy przyszedł do Krakowa, rad był jemu Bolesław i Konrad i Łokietek, niczym ojcu swojemu, ponieważ był Lew księciem mądrym i chrobrym i twardym w boju, niemało bowiem pokazał męstwa swojego w wielu bitwach. I zaczął Lew jeździć wokół grodu, aby [ustalić] którędy można wziąć go, w grodzianach grozę wywołując. I nie było można nigdzie, cały bowiem był zbudowany w kamienia. I wsparciem jego niemałym machiny obronne i kusze wałowe wielkie i małe. Potem zaś jechał do obozowisk swoich. [...]
Poszli do Tyńca, gdy wzeszło słońce, poszli krzepko, ledwo grodu nie wzięli. Liczni grodzianie przez to zabici byli, a inni ranieni, a swoi wszyscy cali. I przyszedł Lew znowu do Krakowa. I polecił wojom swoim przygotowywać się, chcąc iść do grodu bić się. I Lachom takoż polecił. I poszli wszyscy, i zaczęli wchodzić na umocnienia. I bili się krzepko, jedni i drudzy. W tym czasie przyszła wieść do Lwa księcia, że wojsko idzie na niego wielkie, i polecił zaprzestać boju, i począł szykować pułki swoje, a Bolesław z Konradem swoje pułki. A straże posłał dla rozeznania zbrojnych, i nie było niczego. Wojewodowie laccy sami rozpuścili [wiadomość], żeby nie zdobyto grodu. [...] U grodu, u Krakowa nie osiągnął niczego i poszedł Lew do siebie z czcią wielką [...] - Kronika halicko-wołyńska
-Walki z Henrykiem IV i jego koalicjantami (Henrykiem głogowskim, Bolesławem I opolskim i Przemkiem ścinawskim).-(wiosna) Układ z Konradem II czerskim w sprawie podziału Małopolski.-(VIII) Henryk IV odzyskuje władzę w Krakowie.

1291

-(zima/wiosna) Małżeństwo z Kunegundą, córką Przemysła Ottokara II, króla czeskiego, siostrą Wacława II czeskiego.

1292

-(VIII) Wacław II wyprawia się (ze wsparciem Bolesława, Bolesława I opolskiego i Kazimierza bytomskiego) przeciwko Władysławowi Łokietkowi i wspierającemu go Kazimierzowi II łęczyckiemu.

1294

-(4/10 VI) Pośrednictwo w zawarciu zawieszenia broni pomiędzy Kazimierzem II łęczyckim i Litwinami w okolicach Trojanowa n. Bzurą.-(24 VI) Śmierć brata Konrada II czerskiego.
📖
W tym samym roku [1294 - przyp. wł.] Bolesław, książę mazowiecki, wyzbywszy się lęku przed Bogiem, ku obrazie Boga i ku wielkiej szkodzie i utrapieniu chrześcijan coraz częściej w swoim zamku w Wiźnie gościł Litwinów, wrogów wiary, i dopuszczał się tego, aby łupili oni ziemię pruską i polską. I nie chciał tego zaprzestać, chociaż wielokrotnie i stanowczo do tego go wzywano. Przeto brat i mistrz Meneko [...] zebrał wielką liczbę uzbrojonych mężów, zdobył wspomniany zamek i do szczętu zburzył. - Kronika ziemi pruskiej Piotra z Dusburga
-Krzyżacy zdobywają i palą zamek w Wiźnie (w którym Bolesław udzielał gościny oddziałom litewskim).

1295

📖
W tym roku [1295 - przyp. wł.] Bolesław, książę mazowiecki, o którym była mowa, bolejąc nad zniszczeniem swojego zamku Wizny zapewnił sobie wsparcie Litwinów i odbudował go. - Kronika ziemi pruskiej Piotra z Dusburga
-Bolesław odbudowuje zamek w Wiźnie (przy pomocy Litwinów).
-(lato) Poparcie koronacji królewskiej Przemysła II.

1296

-(8 II) Śmierć Przemysła II.

1297

📖
Bolesław książę Mazowsza, spustoszył Miechów, a Adam [wójt?] miechowski i wielu mieszkańców zostało zabitych. - Rocznik miechowski
-Najazd (?) na Miechów (w posiadaniu Wacława II).

ok. 1300

-Rozpad małżeństwa z Kunegundą Czeską.

1300

📖
Tenże Wacław król polski i czeski ruszył potem zbrojno z Pomorza do Mazowsza, a rozłożywszy się obozem pod Gostyninem, usiłował zdobyć przemocą i opanować zamek płocki. Ale gdy działania jego okazały się bezskuteczne, złupiwszy i sprzewracawszy całą okolicę, od oblężenia odstąpił. - Kronika Jana Długosza
-Najazd Wacława II na Mazowsze (spowodowany sojuszem Bolesława z Władysławem Łokietkiem).

1300/1310

-Bolesław nakazuje budowę grodu w Warszawie.

1306

📖
[...] zapytany skąd o tym wie, odpowiedział, że: "usłyszałem od mego ojca, pana księcia Bolesława, który sam wysłał swych rycerzy na Pomorze, na pomoc wspomnianemu panu królowi w obronie wymienionej ziemi. Również sami rycerze mi [to] opowiedzieli". - zeznania Wacława płockiego podczas procesu polsko-krzyżackiego w Inowrocławiu w roku 1320
-(XI-XII) Udzielenie wsparcia militarnego Władysławowi Łokietkowi podczas jego wyprawy na Pomorze Gdańskie.

1310

-(22 II) Bolesław nadaje Krakowowi przywilej wolności celnych na terenie swojego księstwa.

1310/1311

-(22 II 1310/28 II 1311) Podział dzielnicy czersko-warszawskiej pomiędzy synów.

1312/1313

-(19 VII 1312/IV 1313) Leszek inowrocławski przebywa (przez pewien czas) na dworze Bolesława, w poszukiwaniu dokumentów, które mogą umożliwić mu odzyskanie ziemi michałowskiej z rąk krzyżackich.

1313

-(20 albo 24 IV) Śmierć Bolesława II płockiego w Wyszogrodzie.
źródła:literatura:ilustracje:
POCZET.COM (treść i kod strony) jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska.
Serwis wpisany został do rejestru dzienników i czasopism prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Katowicach pod poz. Pr 2428.
partnerzy: ApisVideoŻegluga śródlądowaWydawnictwo Avalon
do góry