Bogusław V Wielki (Starszy)
Ów Bogusław szczególną miał w sobie cnotę, taką mianowicie, iż niechętnie słuchał oszczerców. A gdy ktoś mówił słowa, które innemu mogłyby zaszkodzić, pytał, czy to samo rzeknie i tamtemu w oczy. Jeśli nie zechciał - choćby i prawdą było to, co rzekł, rugał go książę i mawiał: "Skoro się wzbraniasz prawdę rzec publicznie, toś niewart miana męża; a jeśli łżesz o kimś, toś zdrajcą jest jego niewinności". Żartował też często, że patrzeć trzeba na to, co się mówi.
Kronika Janka z Czarnkowa
rodzice ⇒ drzewo genealogiczne |
---|
Warcisław IV, książę wołogosko-słupski | Elżbieta, córka Hermana III Długiego, margrabiego brandenburskiego na Salzwedel i hrabiego Koburga |
życie |
---|
1317/1318 - 3 II/24 IV 1374 |
małżeństwa |
---|
- ⚭ 1343 - 1361: Elżbieta, córka Kazimierza III Wielkiego
- ⚭ 1362/63 - 1374: Adelajda, córka Ernesta I Welfa, księcia brunszwickiego na Grubenhagen
|
potomstwo ⇒ drzewo genealogiczne |
---|
- córka
Elżbieta (1346/13 XI 1347 - 15 II 1393) Kazimierz (1351 - 2 I 1377) - Warcisław (1362/65 - /24 II 1395)
Bogusław (1363/68 - 11 II 1418) Barnim (/20 IX 1369 - 28 VII 1402/7 II 1403) Małgorzata (1370/74 - 12 VI 1410)
|
panowanie |
---|
1326-1329, 1341-1368: Darłowo, Dymin, Gryfia, Gryfice, Łosice, Rugia, Nakło, Sławno, Słupsk, Stargard, Strzałów, Szczecinek, Trzebiatów, Wołogoszcz 1329-1341: Dymin, Gryfia, Łosice, Rugia, Nakło, Strzałów, Wołogoszcz 1368-1374: Darłowo, Gryfice, Sławno, Słupsk, Stargard, Szczecinek, Trzebiatów |
1326
📖
Książę Warcisław jednak długo już potem nie żył, lecz zmarł niebawem w następnym 1326 roku, pierwszego dnia sierpnia w Strzałowie, i stamtąd, jak w ostatniej pragnął woli, powieziono go do Kamienia, gdzie przy obojgu swych rodziców został pochowany. Po jego zaś śmierci tyle różnych swarów było z margrabiami, że kuzyni nic na Pomorzu Tylnym wskórać nie zdołali. - Pomerania Tomasza Kantzowa-(31 VII/1 VIII) Śmierć ojca Warcisława IV.
- Rządy opiekuńcze nad małoletnimi synami Warcisława obejmuje księżna-wdowa Elżbieta.
-Elżbieta wysyła poselstwo do Duńczyków z prośbą o przyjęcie lenna w postaci Rugii.
- Wybuch konfliktu z książętami meklemburskimi o Rugię.
- Udana obrona oblężonych Łosic (dzięki militarnemu wsparciu miast Gryfii, Strzałowa, Nakła i Dymina).
- Zawarcie układu rozejmowego (obowiązującego do święta Św. Jana w 1327 roku).
-Otton I i Barnim III, książęta szczecińscy, przejmują opiekę nad małoletnimi synami Warcisława IV.
1327
-Ponowy wybuch walk z Meklemburczykami.
- Udana obrona Dymina, Gryfii i Wołogoszczy.
- (2 X) Wojska miejskie Gryfii zwyciężają oddziały meklemburskie.
1328
-(27 VI) Układ pokojowy z Henrykiem meklemburskim zawarty w Dobromyślu.
- Henryk zrzeka się roszczeń do Rugii w zamian za kwotę 31000 grzywien srebra i oddanie mu w zastaw okręgów Barda, Grzymia i Trzebudzic.
1329
-(27 II) Otton I i Barnim III, książęta szczecińscy, oddają Krzyżakom w zastaw (na okres 12 lat) Słupsk z okręgiem (za cenę 6000 grzywien, z czego 2000 z przeznaczeniem dla księżny-wdowy Elżbiety na wychowanie synów).
1332
-Objęcie samodzielnych rządów w księstwie wołogoskim.
- Zakończenie regencji książąt szczecińskich, Ottona I i Barnima III.
1341
📖
Książę Barnim III szczeciński podczas kurateli i wojen wielkie przetrawił pieniądze, ziemie swe po części zastawiając, i pieniądze owe zwrócić mu musieli książęta Bogusław, Barnim i Warcisław, iżby ziemie swoje wykupił. [...]
Wielki mistrz zakonu zatem oraz zakon miasto i starostwo Słupsk zajęli i osadzili tam komtura, który tęgo kraj wykorzystywał i chyżo daniny nań nałożył i obdarł. Takoż i ustanowieni wespół z nim Krzyżacy zgodnie ze swą naturą wiele czynili rozpusty, niewiasty hańbili oraz dziewice i każdego napastowali jak chcieli, co ludzi, nie przyzwyczajonych do takiej nieznośności, wielce oburzało i bolało, tak że co dzień pragnęli, by rok szybko przeminął i by uwolnieni zostali od owych swawoli. Termin zbliżał się z czasem i książęta podatek w kraju zebrali, aby zapłacić zakonowi. Atoli przez długie wojny kraj był osłabiony, przeto podatek zebrali zbyt skąpy, co wielce i książąt, i słupszczan zmartwiło. Nie mogli jednak książęta innej znaleźć rady. Postanowili tedy słupszczanie i cała okolica, że pod zakonem w żadnym nie zostaną razie i swawoli takiej nie będą cierpieli, choćby i wszystko mieli stracić, i dlatego zebrali całe swe pieniądze i srebrną zastawę, a gdy i tego było mało, niewiasty oraz panny również swoje dorzuciły klejnoty i ozdoby, tak że niebawem całą uzbierali sumę i pieniądze oddano zakonowi, na co tenże bardzo niechętnie spoglądał. Tak jednakowoż lepiej było dla słupszczan i ziem okolicznych, i zaprawdę słusznie chwalić należy te ziemie, słupszczan oraz szlachtę, iż wolność swoją, cześć i obyczajność tak ukochali, że biedy raczej woleli zaznać, niźli od rozpustnego, lubieżnego zakonu swawolę taką znosić i nieprzyzwoitość. - Pomerania Tomasza Kantzowa-Bogusław wykupuje Słupsk (wraz z okręgiem) z krzyżackiego zastawu, dzięki ofiarności mieszczan słupskich.
1343
-(24 II) Sojusz antykrzyżacki (zawarty w Poznaniu) z
Kazimierzem III Wielkim.
- (24/25 II) Umocnienie układu sojuszniczego poprzez małżeństwo z Elżbietą, córką Kazimierza Wielkiego.
ok. 1350-1354
-Walki z Meklemburgią o okręg Barda i Rugię.
- (1350) Układ rozejmowy zawarty w Lubece.
- Ponowny wybuch walk przy udziale wojsk duńskich (wspierających Meklemburgię).
- (12 II 1354) Układ pokojowy zawarty w Strzałowie.
- Książęta meklemburscy rezygnują ze swych praw do okręgu Barda.
- Rugia pozostaje we władztwie Bogusława.
- Zobowiązanie Bogusława do nie wznoszenia nowych twierdz na pograniczu z Meklemburgią.
1359
📖
Następnie zezłościł się margrabia Romulus, że Bogusław wraz ze swymi braćmi, książętami pomorskimi, zabrał Pozdawilk oraz Stare i Nowe Turzegłowy. Zwołał przeto wojsko i ruszywszy w roku 1359 pod Pozdawilk, chciał go odbić. Nie mitrężyli tedy książęta pomorscy, lecz ruszyli na niego, księcia Barnima szczecińskiego wezwawszy na pomoc, swego kuzyna, który wśród armii swojej miał też hrabiego Ottona z Nowogardu, hrabiego Ulryka z Fürstenbergu i jego kuzyna Ulryka von Dewitza ze stu zbrojnymi końmi; i zmusiwszy Romulusa do ucieczki oraz pojmawszy wielu jego ludzi, odegnali go od Pozdawilku i uratowali miasto. Potem włączył się w sprawę książę Albrecht meklemburski i obie strony wezwawszy do siebie, tak je ułożył, że książęta pomorscy Bogusław, Barnim i Warcisław oraz ich dziedzice tak długo zatrzymają Pozdawilk oraz oba zamki - Stare i Nowe Turzegłowy, aż margrabiowie wypłacą im trzynaście tysięcy grzywien czystego srebra, okup zaś, który książęta mają wziąć za jeńców, jako jeszcze nie zapłacony zapiszą na wierzytelność. Po czym się rozeszli. - Pomerania Tomasza Kantzowa-Najazd brandenburski na Pozdawilk.
- (10-11 VI) Porozumienie pokojowe (zawarte dzięki pośrednictwu Meklemburgii).
- Pozdawilk oraz warownie w Turzegłowach pozostają w rękach książąt pomorskich do czasu wypłacenia im kwoty 13 tysięcy grzywien srebra.
1361
📖
Kolejnego roku 1361 zmarła małżonka księcia Bogusława, Elżbieta, córka króla polskiego Kazimierza, i wedle swego życzenia w "Tronie Maryjnym" pod Nowym Szczecinem ją pogrzebano. Spłodził z nią był książę Bogusław Kazimierza, Bogusława oraz córkę jedną, nazwaną Elżbietą. Kazimierza posłał na dwór króla polskiego, podobnie i córkę Elżbietę w królewskim umieścił fraucymerze, która to córka ponoć piękna była wielce. - Pomerania Tomasza Kantzowa-Śmierć Elżbiety.
1362/1363
-Małżeństwo z Adelajdą, córką Ernesta I Welfa, księcia brunszwickiego na Grubenhagen.
1363
-(21 V)
Kazimierz Wielki doprowadza do małżeństwa Elżbiety, córki Bogusława z cesarzem Karolem IV Luksemburskim.
1364
-(IX) Udział w zjeździe monarchów w Krakowie.
1368
-Bogusław wykupuje swojego bratanka Warcisława VI z niewoli brandenburskiej (po przegranej bitwie pod Rybnicą), za kwotę 9000 grzywien srebra.
📖
Następnie Bogusław [V] Starszy kraj na dwie podzielił części, tak mianowicie, że Świna miała być granicą i linią podziału. Pozdawilk jednak, Stare i Nowe Turzegłowy oraz inne posiadłości w Marchii miały być wspólne, ażeby ich też wspólnie bronić musieli. Potem zaś Bogusław [VI] i Warcisław [VI] młodsi wybrali ziemię wołogoską oraz księstwo Rugii, do którego takoż przynależały ziemie w Danii - Listem, Stefensherde, Hiddingen i Fledingen, a książę Bogusław [V] Starszy otrzymał Pomorze i z obu części płacili księciu Warcisławowi [V] pieniądze aż do jego śmierci. - Pomerania Tomasza Kantzowa-(25 V) Podział księstwa wołogosko-słupskiego z bratem Warcisławem V i bratankami: Warcisławem VI i Bogusławem VI.
- Objęcie samodzielnych rządów w części księstwa na wschód od rzeki Świny (ze Słupskiem).
1371
-Bogusław dopuszcza do współrządów syna
Kazimierza.
1372
-(23 II) Antykrzyżacki układ z synem
Kazimierzem.
- Kazimierz zobowiązuje się do ataku na terytorium zakonne (miasto i zamek w Człuchowie), w przypadku krzyżackiego najazdu na księstwo słupskie.
-(8 VI) Ponowny układ z bratem i bratankami w kwestii podziału władztwa wołogosko-słupskiego.
- Bogusław potwierdza swoje samodzielne rządy we wschodniej części władztwa (ze Słupskiem).
-Antybrandenburski układ z Meklemburgią.
- Bogusław wysyła Meklemburczykom wsparcie zbrojne (pod dowództwem syna Kazimierza) przeciwko Brandenburgii.
1374
-(3 II/24 IV) Śmierć Bogusława V Wielkiego.
- Kazimierz obejmuje władzę w księstwie słupskim.