władcy zwierzchniJagiellonowieAleksander I Jagiellończyk

Aleksander I Jagiellończyk

Miał tedy Aleksander wzrost średni, twarz pociągłą, włosy przyczerniejsze, plecy rozrosłe, siłę dużą ale zaś dowcip przytępniejszy i dlategoż był milczącym.
O pochodzeniu i czynach Polaków ksiąg trzydzieści Marcina Kromera
rodzice ⇒ drzewo genealogiczne
Kazimierz IV JagiellończykElżbieta, córka Albrechta Habsburga, króla rzymskiego, czeskiego i węgierskiego
narodziny
chrzest
śmierć
5 VIII 1461
Kraków
VIII 1461
Kraków
19 VIII 1506🕛ok. 24:00
Wilno
małżeństwa
  1. 1495 - 1506: Helena, córka Iwana III Srogiego, wielkiego księcia moskiewskiego
terytoriumpoprzednik (pokrewieństwo)okres panowanianastępca (pokrewieństwo)
LitwaKazimierz IV Jagiellończyk (ojciec)1492 - 1506Zygmunt I Stary (brat)
PolskaJan I Olbracht (brat)1501 - 1506 (♔ 1501)Zygmunt I Stary (brat)

1467

-(1 X) Aleksander (wraz z braćmi) rozpoczyna edukację pod kierunkiem kanonika krakowskiego Jana Długosza.

1472-1474

-Edukacja pod kierunkiem Filipo Buonaccorsi (Kallimacha), wybitnego włoskiego humanisty.

1479

-(9 X) Hołd Wielkiego Mistrza Krzyżackiego, Marcina Truchsessa w Nowym Korczynie.

1481

-(15 IV) Kazimierz udaremnia spisek opozycji antyjagiellońskiej na Litwie (zmierzający do królobójstwa).

1485

-(6 III-19 IV) Sejm ziem pruskich w Toruniu.
-(18 VI) Kazimierz (z Janem Olbrachtem i Aleksandrem) wyprawia się do Mołdawii.

1491

-(X) Aleksander przybywa na Litwę.

1492

-(7 VI) Śmierć Kazimierza Jagiellończyka.
-(20 VII) Sejm litewski w Wilnie.-(6 VIII) Przywilej wileński dla szlachty litewskiej.

1492-1493

-Najazdy Tatarów chana Mengli-Gireja na ziemie litewskie.

1493

-(wiosna) Początek wojny litewsko-moskiewskiej.-Zawarcie porozumienia z bratem i rywalem Mengli-Gireja, Izdemirem.
-(lato) Zniszczenie tatarskiego Tiahinia przez siły Bohdana Glińskiego, namiestnika putywlskiego i Izdemira.

1494

-(5 II) Aleksander zawiera traktat pokojowy z Moskwą.-Porażka wojsk polsko-litewskich pod Wiśniowcem z Tatarami.
-Spustoszenie i spalenie Bracławia przez wojska Stefana Wielkiego.

1495

-(15 II) Małżeństwo z Heleną, córką Iwana III Srogiego, wielkiego księcia moskiewskiego.
-Spustoszenie Kijowa przez wojska tatarskie.
-Starcie z Tatarami pod Korcem.
-Edykt o wygnaniu Żydów z Wielkiego Księstwa Litewskiego.
-Jan Olbracht proponuje Aleksandrowi, aby nadał Kijowszczyznę Zygmuntowi.
-(18 XI) Lokacja Bielska Podlaskiego na prawie magdeburskim.

1496

-(II) Litewski sejm odrzuca propozycję nadania Zygmuntowi Kijowa.
-(26 XI-XII) Zjazd z Janem Olbrachtem i Zygmuntem w Parczewie.
-Starcie z Tatarami pod Równem.

1497

-Tatarska wyprawa w okolice Krzemieńca.-Lokacja Łucka na prawie magdeburskim.

1498

-Najazdy moskiewskie na pograniczne ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego.
-(30 V) Aleksander mianuje Józefa metropolitą "kijowskim i wsiej Rusi".
-(4 X) Lokacja Połocka i Drohiczyna na prawie magdeburskim.

1499

-(14 III) Lokacja Mińska na prawie magdeburskim.
-(20 III) Przywilej na rzecz duchowieństwa greckiego (tzw. Zwitek Jarosława).
-(24 VII) Unia wileńska.

1500

-(wiosna) Najazd tatarski na Kijowszczyznę.
-(V) Wybucha wojna litewsko-moskiewska.-(3 VI) Potwierdzenie biskupstwu i kapitule wileńskiej wszystkich nadań poprzednich wielkich książąt litewskich.
-(VII) Aleksander przystępuje do antyhabsburskiego przymierza węgiersko-francuskiego.
-(jesień) Najazd Tatarów Mengli-Gireja na Kijowszczyznę.

1501

-(3 III) Aleksander zawiera w Wilnie antymoskiewskie przymierze z Wolterem von Plettenberg, Mistrzem Zakonu w Inflantach.-Lokacja Litowyża na prawie magdeburskim.
-Zacieśnienie przymierza z Szachem-Achmatem, chanem Tatarów zawołżańskich.-(17 VI) Śmierć Jana Olbrachta.-(15 IX-6 XI) Sejm w Mielniku.-(4 XI) Wojska litewskie (pod dowództwem braci Zasławskich) zostają rozbite pod Mścisławiem przez siły moskiewskie.
📖
1501 - trzecia niedziela Adwentu przed Św. Łucją, Aleksander, książę litewski, koronowany na króla Polski. - Rocznik poznański młodszy
-(12 XII) Aleksander zostaje koronowany w katedrze wawelskiej (przez brata Fryderyka).

1501-1505

-Konflikt dyplomatyczny z Janem V zatorskim (prawdopodobnie spowodowany kwestią Wadowic, które król uznawał za lenno koronne, a Jan za władztwo swej bratanicy Agnieszki).

1502

-(VI) Aleksander udaje się na Litwę i powierza bratu Fryderykowi rządy namiestnicze w Koronie.
-(lato) Najazd tatarski na Litwę i Polskę.
-(IX) Udana obrona Smoleńska przed wojskami moskiewskimi.
-(13 IX) Zwycięstwo wojsk inflanckich nad Moskwą w bitwie nad jeziorem Smolińskim.
-(1 X) Utrata Pokucia na rzecz Mołdawii.
-(9 X) Sułtan Bajazyd II podpisuje pięcioletni rozejm z Aleksandrem.
-(XII) Aleksander powołuje pod broń ludność wiejską (tzw. Ordynacja obrony Rusi).

1503

-(4 I) Lokacja Wysokiego (Mazowieckiego) na prawie magdeburskim.
-(14 III) Śmierć brata Fryderyka Jagiellończyka.
-Aleksander zezwala na powrót Żydów na Litwę.
-Rozpoczęcie prac przy obwarowywaniu Wilna murami.
-(28 III) Rozejm z Moskwą (zawarty na 6 lat).
📖
Gdy księżna umarła, brat jej, król Aleksander z Polski, znów zażądał od księcia domen bytowskiej i lęborskiej. Atoli książę - z przyczyny często już przedtem przytaczanej - nie chciał mu ich odstąpić. Miał też teraz po swej stronie znacznie więcej racji, albowiem nie wypłacono mu jeszcze posagu, mianowicie 30 000 węgierskich guldenów. Toteż król musiał zostawić tę sprawę, jakkolwiek chętnie by związał księcia Bogusława z polskim królestwem. Ofiarował się tedy, że zostawi mu te domeny w dziedzinę i doda jeszcze Wałcz oraz Drahim, a póki żyje, będzie mu płacił co roku czterysta węgierskich guldenów. Książę Bogusław jednakże przyjąć tego nie chciał, choć zatrzymał przecie Bytów oraz Lębork. - Pomerania Tomasza Kantzowa
-(12 VIII) Śmierć siostry Anny, żony Bogusława X.-Lokacja Lewkowa na prawie magdeburskim.

1504

-(21 I-13 III) Sejm w Piotrkowie.-(5-6 IV) Aleksander reguluje stosunki z Prusami (tzw. Ordynacja Pruska).

1505

-Aleksander otrzymuje Złotą Różę z rąk papieża Juliusza II.
-(11 V) Lokacja Łosocic na prawie magdeburskim.
-(30/31 III-31 V) Sejm w Radomiu.-(6 IX) Podpisanie umowy z hospodarem mołdawskim, Bogdanem III Jednookim.

1506

-(16 III) Aleksander wydaje uniwersał w sprawie wydania siostry Elżbiety za Bogdana III Jednookiego.
-Zatwierdzenie Statutu Łaskiego.
-(24 VII) Aleksander uznaje następstwo Zygmunta, na wypadek swej śmierci.
-(5 VIII) Wojska litewskie (pod dowództwem marszałka nadwornego litewskiego Michała Glińskiego) rozbijają Tatarów Bity-Gireja pod Kleckiem.
-(19 VIII) Śmierć Aleksandra I Jagiellończyka w Wilnie.
źródła:literatura:ilustracje:
POCZET.COM (treść i kod strony) jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska.
Serwis wpisany został do rejestru dzienników i czasopism prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Katowicach pod poz. Pr 2428.
partnerzy: ApisVideoŻegluga śródlądowaWydawnictwo Avalon
do góry